Gazeta Podatkowa nr 23 (1794) z dnia 22.03.2021

Dalsze uproszczenia w VAT, czyli pakiet SLIM VAT 2

Od 1 stycznia 2021 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące VAT zawarte w tzw. pakiecie SLIM VAT. Natomiast SLIM VAT 2 to kolejny pakiet uproszczeń w podatku VAT. Ma on objąć 15 nowych rozwiązań, które ułatwią rozliczanie podatku VAT. Pakiet ten ma wprowadzić m.in. prostsze fakturowanie, zmniejszenie formalności oraz poprawę płynności finansowej firm.

Likwidacja duplikatów faktur

Proponuje się likwidację duplikatu faktury. W związku z tym ma zostać uchylony art. 106l ustawy o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.) oraz wprowadzone mają zostać nowe zapisy w art. 106g ustawy o VAT. Zgodnie z proponowaną zmianą w art. 106g ust. 3b ustawy o VAT, w przypadku gdy faktura ulegnie zniszczeniu albo zaginie, będzie się przekazywało nabywcy kolejny egzemplarz faktury. W przypadku tym nie będą miały zastosowania przepisy art. 106g ust. 4 ustawy o VAT. Jeżeli kolejny egzemplarz faktury dotyczyć będzie wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu na rzecz nabywcy, to zgodnie z nowym brzmieniem art. 106g ust. 4 ustawy o VAT nie będzie obowiązku przesyłania kopii kolejnego egzemplarza faktury lub danych w niej zawartych wyznaczonej jednostce skarbowej.

W związku z proponowaną likwidacją instytucji wystawiania duplikatu faktury ma zostać uchylony art. 88 ust. 3b ustawy o VAT, na podstawie którego poprzez odpowiednie stosowanie ust. 3a, duplikaty faktur nie będą stanowiły podstawy do odliczenia VAT naliczonego w przypadkach określonych w tym przepisie.

Wydłużenie terminu do złożenia VAT-26

Proponowana zmiana art. 86a ust. 12 ustawy o VAT przewiduje wydłużenie terminu obowiązku składania VAT-26 do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonane zostanie pierwsze nabycie związane z samochodem dające prawo do 100% odliczenia VAT. Zmiana ta oznacza, że podatnik, który w konkretnym dniu okresu rozliczeniowego poniósł pierwszy wydatek związany z pojazdem wykorzystywanym wyłącznie do jego działalności gospodarczej, nie będzie już obowiązany do składania do urzędu skarbowego VAT-26 w terminie 7 dni od dnia, w którym zostanie poniesiony pierwszy wydatek związany z tym pojazdem, lecz będzie składał VAT-26 w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesie pierwszy wydatek związany z tym pojazdem, w powiązaniu z momentem złożenia JPK za zakończony okres.

Ulga na złe długi

W orzeczeniu z dnia 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19 TS UE orzekł, że artykuł 90 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT.

Zaproponowane zmiany mają polegać na usunięciu ust. 2 pkt 1 w art. 89a ustawy o VAT oraz uchyleniu obowiązku rejestracji dłużnika na dzień poprzedzający dzień złożenia korekty deklaracji przez wierzyciela. Dla zachowania symetrii ma być usunięty również ust. 1b w art. 89b ustawy o VAT, gdyż przepisy te są ze sobą ściśle powiązane. Po dokonaniu powyższych zmian podatnicy będą mogli nadal korzystać z tzw. ulgi na złe długi, jednakże zmniejszy się ilość stawianych warunków dla możliwości skorzystania z niej. Przy czym nie zaproponowano rezygnacji z warunku, aby wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji nadal zarejestrowany jako podatnik VAT, gdyż mogłoby to przyczynić się do powstawania wyłudzeń VAT.

Ponadto ma ulec wydłużeniu termin na skorzystanie z powyższego mechanizmu z 2 do 3 lat od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność, licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona.

Korekta WNT i importu usług

Obecnie podatnicy, pomimo braku wyraźnych regulacji w tym zakresie, dokonują korekty podstawy opodatkowania z tytułu WNT oraz importu usług w zależności od przyczyny korekty. Korekta dokonywana jest zatem zasadniczo za okres, w którym zaistniała przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania.

Wobec tego planuje się wprowadzić przepisy, zgodnie z którymi, jeżeli korekta będzie spowodowana przyczynami powstałymi już na etapie zawarcia danej transakcji (np. błędnie określona cena, ilość), to powinna ona zostać rozliczona w deklaracji za okres, w którym rozliczona została pierwotna transakcja. W sytuacji gdy korekta jest spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu transakcji, przykładowo zaistniały nowe okoliczności transakcji, tj. udzielenie dodatkowego rabatu czy skonta itp., korekta powinna być dokonana "na bieżąco", w deklaracji za miesiąc, w którym zaistniała przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania. Taki przypadek będzie miał miejsce, gdy przyczyna korekty powstała później i nie była możliwa do przewidzenia w momencie rozliczenia pierwotnej transakcji. Jeżeli zatem podatnik dokonujący WNT otrzyma od swojego kontrahenta rabat np. w marcu - korekty podstawy opodatkowania powinien dokonać w deklaracji za marzec.

Proponowane rozwiązanie stanowi, co do zasady, potwierdzenie dotychczasowej praktyki stosowanej w odniesieniu do korekt obniżających podstawę opodatkowania w przypadku importu usług i WNT.

W związku z dodaniem przepisów regulujących okres, w jakim podatnik powinien rozliczyć omawiane korekty, konieczne będzie dodanie do art. 86 ustępu 19c, zgodnie z którym w przypadkach obniżenia podstawy opodatkowania, o których mowa w art. 29a ust. 13a i art. 30a ust. 1a, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego, w rozliczeniu za okres, w którym dokonał korekty podstawy opodatkowania.

Obrót nieruchomościami

W świetle art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, ze zwolnienia od podatku korzystają m.in. dostawy budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Przepisy przewidują jednak możliwość rezygnacji z tego zwolnienia i wybór opodatkowania dostawy. Jednym z warunków osiągnięcia takiego skutku jest złożenie stosownego oświadczenia właściwemu dla nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego. Obecnie zgodnie z art. 43 ust. 10 pkt 25 ustawy o VAT strony transakcji dostawy budynku, budowli lub ich części muszą złożyć zgodne oświadczenie najpóźniej dzień przed dostawą nieruchomości.

Proponowane zmiany w art. 43 ust. 10a ustawy o VAT przewidują, że w przypadku gdy w związku z dostawą budynków, budowli lub ich części dochodzi do zawarcia aktu notarialnego na podstawie odrębnych przepisów, strony mogą złożyć w tym akcie notarialnym oświadczenie o wyborze opodatkowania VAT dostawy tych obiektów. Wprowadzenie takiego rozwiązania oznaczałoby, że podatnicy dokonujący wyboru złożenia zgodnego oświadczenia o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym nie mieliby odrębnego obowiązku składania, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla nabywcy, oświadczenia dotyczącego wyboru opodatkowania przed dokonaniem tej dostawy.