Poradnik VAT nr 13 (301) z dnia 10.07.2011

Zmiany w ustawie o VAT już obowiązują

Z dniem 1 lipca 2011 r. weszła w życie większość zmian wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym. Od 1 stycznia 2012 r. natomiast wejdą w życie wprowadzone mocą tej samej ustawy nowelizacyjnej zmiany dotyczące rejestracji i rozliczania VAT przez podmioty świadczące okazjonalne przewozy drogowe osób pojazdami zarejestrowanymi za granicą.

Na dzień oddania do druku niniejszego Poradnika VAT ustawa oczekuje jeszcze na podpis Prezydenta RP i publikację w Dzienniku Ustaw.

Nowelizacja ta ma na celu przede wszystkim wprowadzenie do polskich przepisów regulacji wynikających z rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L nr 77/1). Rozporządzenie to z dniem 1 lipca 2011 r. zastąpiło poprzednio obowiązujące w tym zakresie rozporządzenie Rady (WE) nr 1777/2005 z dnia 17 października 2005 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 77/388/EWG w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L nr 288/1). Treść obydwu ww. rozporządzeń odnajdą Państwo na naszej stronie internetowej www.gofin.pl.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że - w odróżnieniu od przepisów zawartych w dyrektywach unijnych, które stanowią jedynie ramę dla wprowadzanych na ich podstawie przepisów krajowych - przepisy rozporządzeń Rady są wiążące na równi z przepisami krajowymi i mają bezpośrednie zastosowanie we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Mimo to niektóre zapisy ww. rozporządzenia nr 282/2011 są mocą omawianej nowelizacji wprowadzane bezpośrednio do polskiej ustawy o VAT.

Szerzej na temat wprowadzanych zmian pisaliśmy już na łamach Poradnika VAT nr 11 z 10 czerwca 2011 r. Część z nich są to zmiany porządkowe pozostające bez wpływu na sposób rozliczania się z podatku VAT. Zmiany merytoryczne dotyczą natomiast kilku zagadnień.

Uproszczenia w dobrowolnym rozliczaniu WNT

Omawiana nowelizacja pozwala na pewne uproszczenia w dokonywaniu wyboru opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przez podmioty, które co do zasady nie muszą takiego nabycia opodatkowywać (np. drobni przedsiębiorcy, rolnicy ryczałtowi). Obecnie podatnicy ci, aby dokonać wyboru opodatkowania WNT mogą to zrobić w dwóch różnych formach: poprzez złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego oświadczenia o wyborze opodatkowania WNT lub poprzez podanie dokonującemu dostawy towarów numeru nadanego dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych (tj. NIP poprzedzonego przedrostkiem PL).

Inaczej jest też określany minimalny okres, w którym podatnik decydujący się na opodatkowanie WNT musi tę procedurę stosować. Do 30 czerwca 2011 r. okres ten definiowany był jako dwa kolejne lata, licząc od końca miesiąca, w którym zostało złożone oświadczenie. Obecnie okres ten zmieniono i wynosi on dwa kolejne lata licząc od dnia dokonania WNT, dla którego dokonano takiego wyboru.

Doprecyzowanie sposobu ustalania miejsca świadczenia usług

W przypadku gdy usługi świadczone są pomiędzy podmiotami z różnych krajów, niezwykle istotnym okazuje się określenie, czy nabywcą usług jest osoba prywatna, czy też podmiot gospodarczy. Zmiana art. 28a ustawy ma charakter doprecyzowujący i nakazuje traktować jak podatnika nie tylko podmiot zidentyfikowany dla celów podatku, ale również podmiot obowiązany do takiej identyfikacji.

Zmiana dokonana w art. 28b ust. 4 ustawy ma z kolei na celu ujednolicenie rozliczania VAT, w sytuacji gdy ta sama usługa przeznaczona jest do celów działalności gospodarczej i do celów prywatnych. W przypadku gdy usługa będzie przeznaczona zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i osobistych podatnika lub pracowników, zastosowanie znajdzie zasada wskazana w przepisie art. 28b ustawy (opodatkowanie w miejscu siedziby usługobiorcy), natomiast gdy usługa będzie przeznaczona wyłącznie do użytku prywatnego usługobiorcy, w tym jego personelu, miejsce jej świadczenia będzie wyznaczała reguła zawarta w art. 28c ustawy (opodatkowanie w miejscu siedziby usługodawcy).

Z rozporządzenia w sprawie VAT bezpośrednio do ustawy o VAT przeniesiono reguły opodatkowania usług transportowych. W przypadku świadczenia na rzecz polskiego podatnika usług transportowych wykonywanych w całości poza terytorium UE miejsce świadczenia wyznaczone będzie poza terytorium UE, natomiast w przypadku usług transportowych wykonywanych w całości na terytorium kraju na rzecz podatnika z kraju trzeciego przyjmować się będzie, że miejscem świadczenia będzie terytorium kraju.

Kurs waluty dla usług wstępu na imprezy masowe

W związku z mistrzostwami EURO 2012, do ustawy o VAT wprowadzono przepis pozwalający na stosowanie specyficznego kursu walut w odniesieniu do imprez masowych, na które cena wstępu wyrażona może być w walutach obcych. W tym celu, stosowany będzie mógł być kurs właściwy na potrzeby obliczania wartości celnej importowanych towarów, tj. bieżący kurs średni waluty obcej w złotych, wyliczany i ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, stosowany według zasad wynikających bezpośrednio z przepisów wspólnotowych. Bieżące kursy średnie dla celów ustalania wartości celnej są - co do zasady - wyliczane i publikowane w przedostatnią środę miesiąca (publikacja jest możliwa również w dniu następnym) oraz stosowane przez następujący po nim miesiąc kalendarzowy.

Odliczanie VAT z faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany dla celów VAT

Wielokrotnie kwestionowana przez podatników zasada określona w art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a), zgodnie z którą faktury wystawione przez podmiot nieuprawniony (w tym niezarejestrowany dla celów VAT) nie dawały prawa do odliczenia VAT doczekała się ostatecznego rozstrzygnięcia. Zmiana brzmienia tego przepisu powoduje, że w sytuacji gdy transakcja miała rzeczywiście miejsce, a podmiot dokonujący dostawy lub usługodawca daje się zidentyfikować jako podmiot istniejący, wówczas brak rejestracji jako podatnika VAT nie będzie stał na przeszkodzie w odliczeniu VAT.

Objęcie samoopodatkowaniem nowych kategorii odpadów przetwarzalnych

Od 1 kwietnia 2011 r. wśród czynności podlegających opodatkowaniu pojawiło się nabycie złomu. Od chwili wejścia w życie nowych przepisów zaczęły mnożyć się wątpliwości co do zasad i zakresu opodatkowania tej szczególnej kategorii towarów. Dokonana z dniem 1 lipca 2011 r. zmiana art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT i uzupełnienie jej o załącznik nr 11 ma na celu rozszerzenie i doprecyzowanie katalogu odpadów przetwarzalnych, do których stosuje się objęcie mechanizmem odwróconego obciążenia, a więc opodatkowania przez nabywcę.

W porównaniu do projektu ustawy - omawianego w Poradniku VAT nr 11 - załącznik ten uległ zmianie, stąd ponownie publikujemy go w całości, gdyż z uwagi na jego zakres przedmiotowy, liczba podatników objętych samoopodatkowaniem może ulec istotnym zmianom.

Załącznik nr 11 zawiera wykaz następujących towarów: