Komornik sądowy nie jest podatnikiem VAT

Minister Finansów w dniu 15 kwietnia 2019 r. wydał interpretację ogólną, nr PT9.8101.1.2019, w sprawie statusu komorników sądowych wykonujących czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym jako podatników podatku VAT po wejściu w życie ustawy o komornikach sądowych oraz ustawy o kosztach komorniczych.

Resort finansów wyjaśnił, że w celu ustalenia statusu komorników sądowych jako podatników VAT w pierwszej kolejności należy ustalić, czy wykonują oni samodzielnie działalność gospodarczą. Mając na uwadze szeroki zakres pojęcia działalności gospodarczej oraz to, że komornikowi przysługuje wynagrodzenie prowizyjne, proporcjonalne do wysokości uzyskanych opłat egzekucyjnych, kluczowe z punktu widzenia określenia statusu komorników jest ustalenie, czy komornicy sądowi wykonują określone w przepisach obowiązki w sposób niezależny (samodzielny).

Ponadto zaznaczono, że stosownie do art. 10 dyrektywy 2006/112/WE, warunek, o którym mowa w art. 9 ust. 1 dyrektywy, przewidujący, że działalność gospodarcza jest prowadzona samodzielnie, wyklucza opodatkowanie VAT pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy. Dokonując oceny statusu prawnopodatkowego komorników na tle art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT należy mieć na uwadze również brzmienie art. 10 dyrektywy 2006/112/WE.

Ministerstwo Finansów w interpretacji tej podkreśliło, że przy ocenie istnienia więzów prawnych między komornikiem a Skarbem Państwa uwzględnić należy, że działa on, co do zasady, na terenie swojego rewiru i nie wolno mu odmówić przyjęcia sprawy, do prowadzenia której jest właściwy. Dodatkowo komornik podlega daleko idącym ograniczeniom w zakresie przyjmowania spraw spoza rewiru, albowiem może przyjmować sprawy jedynie w granicach apelacji i jedynie w razie wykazania się należytą sprawnością i skutecznością prowadzonych postępowań.

Przepisy ustawy o komornikach sądowych wprowadziły także istotne zmiany w zasadach wynagradzania komorników sądowych. Obecnie komornicy otrzymują wynagrodzenie prowizyjne. Wysokość wynagrodzenia komorników stanowić ma pochodną sumy opłat uzyskanych w danym roku kalendarzowym, obliczaną według degresywnych stawek. Dodatkowo Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności solidarnie z komornikiem. Tym samym komornik sądowy nie ponosi wyłącznie samodzielnie odpowiedzialności z tytułu prowadzonej działalności.

Zmiany w zasadach prowadzenia działalności przez komorników sądowych, oceniane całościowo, powodują, że należy uznać, że komornicy sądowi nie wykonują samodzielnie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, a co za tym idzie - nie są podatnikami podatku VAT.

Dodatkowo MF zaznaczył, że na powyższą kwalifikację nie ma wpływu okoliczność, że do komorników stosuje się przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Dla celów opodatkowania podatkiem VAT stosuje się bowiem regulacje krajowe oraz unijne, które mają charakter autonomiczny względem zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.