Odliczanie VAT od samochodów w 2014 r. - wyjaśnienie Ministerstwa Finansów

Obowiązujące obecnie (w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r.) ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego w stosunku do samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych wynikają z ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652, ze zm.). W myśl art. 3 ust. 1 tej ustawy - w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6.000 zł.

Z kolei w odniesieniu do usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w art. 3 ust. 1 ww. ustawy, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł (art. 3 ust. 6 ww. ustawy). W odniesieniu do zakupu paliwa do wymienionych pojazdów prawo do odliczenia podatku naliczonego w ogóle nie przysługuje (art. 4 ustawy).

Ograniczeń w odliczeniu podatku naliczonego nie stosuje się do pojazdów samochodowych wskazanych w art. 3 ust. 2 ww. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. Spełnienie wymagań wynikających z ww. przepisu stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań.

W założeniu przepisy te miały obowiązywać do końca grudnia 2012 r., jednak za zgodą Rady UE przedłużono ich obowiązywanie do końca br.

Od 1 stycznia 2014 r. w zakresie odliczania VAT przy nabyciu samochodów osobowych obowiązywał będzie przepis art. 86a ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z jego brzmieniem ograniczenia w odliczeniu podatku naliczonego będą odnosić się do nabycia samochodów osobowych oraz innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. W tej sytuacji kwotę podatku naliczonego stanowić ma 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, nie więcej jednak niż 6.000 zł. Podobnie będzie w przypadku samochodów użytkowanych w ramach umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub umowy o podobnym charakterze (podatnik będzie mógł odliczyć 60% z faktury dokumentującej ratę leasingową, nie więcej niż 6.000 zł w całym okresie użytkowania).

Natomiast w razie nabycia paliwa do napędu ww. samochodów odliczenie nie będzie w ogóle przysługiwało. Wynika to z brzmienia przepisu art. 88a ustawy o VAT.

Należy mieć przy tym na uwadze, że w porównaniu do obecnego stanu prawnego, ustawodawca w przepisach, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. poszerzył katalog samochodów, co do których nie będzie stosować się powyższych ograniczeń w odliczeniu VAT z uwagi na określone cechy tych pojazdów. W art. 86a ust. 2 pkt 6 ustawy jest mowa o pojazdach samochodowych innych niż wymienione w art. 86a ust. 2 pkt 1-5, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,

b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,

c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg.

Wskazano także, że dopuszczalną ładowność tych pojazdów oraz liczbę miejsc (siedzeń) określać się będzie na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym.

Należy jednak pamiętać, że Minister Finansów podjął działania zmierzające do wprowadzenia innych ograniczeń w odliczaniu VAT od samochodów aniżeli przewidziane treścią art. 86a ustawy o VAT. W dniu 11 czerwca 2013 r. Minister Finansów złożył bowiem wniosek o derogację (na okres od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2018 r.) dla Polski na podstawie art. 395 dyrektywy w sprawie VAT. Derogacja dotyczyłaby ograniczenia prawa do odliczania (do 50%) kwoty podatku naliczonego z tytułu:

• nabycia (w tym wewnątrzwspólnotowego) pojazdów samochodowych,
• wytworzenia oraz importu pojazdów samochodowych,
• nabycia usług zgodnie z umową najmu, dzierżawy, leasingu i innych umów o podobnym charakterze.

Ograniczenie to miałoby zastosowanie wyłącznie do pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane zarówno do celów prywatnych, jak i do prowadzonej działalności gospodarczej i wydatków związanych z tymi pojazdami. Derogacja nie obejmie tych pojazdów, które są przeznaczone wyłącznie do działalności gospodarczej. Objęłaby również częściowe ograniczenie - do wysokości 50% - prawa do odliczenia VAT od zakupu paliwa do samochodów objętych derogacją oraz od innych wydatków eksploatacyjnych (naprawa i konserwacja pojazdów, wydatki na dostawy lub usługi związane z pojazdami i ich wykorzystywaniem).

Koncepcja przedstawiona we wniosku zakłada, że podatnikowi przysługiwałoby prawo do odliczenia w kwocie stanowiącej 50% VAT z faktury dokumentującej nabycie, ale nie byłoby w tym przypadku limitu kwotowego przy odliczaniu, co z pewnością byłoby korzystniejsze przy nabyciu samochodów o wyższej wartości. Założono także przyznanie podatnikom prawa do odliczenia VAT z tytułu zakupu paliwa do samochodów, co do których stosuje się ograniczenia w odliczaniu, w wysokości 50% kwoty z faktury.

Planowane zmiany w pewnym aspekcie są jednak dla podatników mniej korzystne. Dotyczy to ograniczenia prawa do odliczenia do kwoty 50% w stosunku do wydatków eksploatacyjnych. Obecnie w tym zakresie podatnikom przysługuje pełne odliczenie VAT.

W związku ze złożonym wnioskiem o derogację dla Polski w sprawie ograniczenia prawa do odliczania VAT od nabycia niektórych pojazdów samochodowych i paliwa do ich napędu, nasze Wydawnictwo zwróciło się do Ministerstwa Finansów o udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy od początku 2014 r. zostaną wprowadzone nowe zasady ograniczające odliczenia VAT przy nabyciu samochodów (zgodnie z wnioskiem Polski) czy będą obowiązywać przepisy art. 86a ustawy o VAT określające zasady odliczania VAT w tym przypadku?

W dniu 15 listopada 2013 r. otrzymaliśmy odpowiedź na tak postawione pytanie, w którym wyjaśniono, że: "(…) w zakresie stosowania przepisów o podatku od towarów i usług do samochodów osobowych i niektórych pojazdów samochodowych planuje się wprowadzenie kompleksowych zmian. Podstawą do wprowadzenia zmian w tym zakresie będzie decyzja derogacyjna upoważniająca Rzeczpospolitą Polską do wprowadzenia szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Procedura uzyskania ww. decyzji jest już na końcowym etapie, jednakże konkretna data jej wydania nie jest znana.

Planuje się, że zmiany wejdą w życie w trakcie 2014 r. Zatem od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia implementacji decyzji derogacyjnej obowiązywać będą zasady zawarte w art. 86a i art. 88a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług."

Oznacza to, że regulacje zawarte w omówionych wyżej przepisach art. 86a i 88a ustawy o VAT wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2014 r., natomiast należy się spodziewać, że w trakcie roku 2014 podatników czekają kolejne istotne zmiany w zakresie odliczania VAT od samochodów.