Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 10 (837) z dnia 1.04.2014

Zmiany w VAT a podatki dochodowe przy wykorzystaniu samochodów osobowych

Od 1 kwietnia br. na podstawie art. 86a znowelizowanej ustawy o VAT, w przypadku wydatków związanych z samochodami osobowymi można generalnie odliczyć 50% kwoty podatku wynikającej z faktury (lub m.in. dokumentu celnego). Ograniczenie to dotyczy zarówno nabycia pojazdów, jak i zakupu innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Ale VAT od wydatków na nabycie paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, nadal nie podlega w ogóle odliczeniu. Tak będzie do 30 czerwca 2015 r., gdyż na podstawie przepisu przejściowego (art. 12 ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw), obniżenia VAT nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do 30 czerwca 2015 r. ww. paliw do samochodów osobowych.

Powyższe ograniczenia nie mają zastosowania w przypadku, gdy samochody osobowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika oraz do towarów montowanych w ww. samochodach i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Pojazdy samochodowe (w tym - samochody osobowe) są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych:

1) przeznaczonych wyłącznie do:

a) odprzedaży,

b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,

c) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

- jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika;

2) w odniesieniu do których:

a) kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych podatnik odlicza w wysokości 50% lub

b) podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych.

Podsumowując:

Podatnikom VAT, którzy nabywają samochody osobowe na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej przysługuje odliczenie VAT naliczonego w wysokości 50%. Od wydatków na te samochody (części zamienne, opony, usługi konserwacyjne i remontowe i inne) też można odliczyć tylko 50% VAT naliczonego. VAT od wydatków na paliwo (olej, gaz) w ogóle nie podlega odliczeniu - do 30 czerwca 2015 r. Odliczenie VAT naliczonego w 100% (także od wydatków na nabycie paliw, oleju, gazu do napędu tych samochodów) przysługuje tylko wtedy, gdy samochody te są wykorzystywane wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności, a udokumentowaniem tego jest prowadzona ewidencja, o której mowa wyżej.

Obszernie pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 9.

Te przepisy spowodowały, że podatnicy mają wątpliwości, jak traktować takie samochody, co do których przysługuje odliczenie VAT naliczonego w wysokości 50%. Czy takie samochody stanowiące środki trwałe w firmie mogą być amortyzowane, czy wydatki eksploatacyjne (paliwo, części, koszty remontów itp.) mogą być kosztem uzyskania przychodów? Czy VAT niepodlegający odliczeniu (cały od paliw i drugie 50% co do pozostałych wydatków) może być kosztem?

Naszym zdaniem, uregulowania ustawy o VAT nie mają żadnego wpływu na zasady rozliczenia wydatków na takie samochody do kosztów uzyskania przychodów.

Ustawa o PDOP oraz o PDOF określają w sposób szczegółowy zasady amortyzacji środków trwałych, w tym samochodów osobowych. Jednym z warunków umożliwiających dokonywanie odpisów amortyzacyjnych jest wykorzystywanie przez podatników środków trwałych na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Kryterium to nie jest tożsame z nowym warunkiem zastosowanym w VAT w formie "wyłącznego wykorzystania samochodów osobowych w prowadzonej działalności gospodarczej". Warunek ten nie wskazuje na konieczność ustalania w podatkach dochodowych "częściowego wykorzystania w działalności gospodarczej samochodów osobowych". Przyjęcie w VAT mieszanego sposobu wykorzystania pojazdów na cele firmowe i prywatne nie pokrywa się, ale nie jest też sprzeczne z ich wykorzystaniem na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W przypadku mieszanego wykorzystania samochodu osobowego (dla celów VAT) służy on jednocześnie na potrzeby działalności gospodarczej (CIT i PIT). W tej sytuacji należałoby uznać, iż pojazdy wykorzystywane w sposób mieszany, tj. zarówno do celów prywatnych, jak i firmowych, spełniają warunek ich wykorzystywania na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, bowiem przepisy w zakresie podatków dochodowych nie wprowadzają kolejnego ograniczenia przy kosztach podatkowych w zakresie amortyzacji w przypadku zróżnicowanego wykorzystania samochodów osobowych.

Także co do uznania innych wydatków na samochody osobowe za koszt uzyskania przychodów, przepisy PIT i CIT nie zostały zmienione. Wobec tego takie wydatki, naszym zdaniem, będą kosztem na ogólnych zasadach, czyli związku z przychodem (poniesione na cele prowadzonej działalności).

Nasze Wydawnictwo wystąpiło z zapytaniem do Ministra Finansów o wyjaśnienie tych kwestii. O treści odpowiedzi poinformujemy naszych Czytelników.