Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 9 (872) z dnia 20.03.2015

Biura rachunkowe a zwolnienie z VAT

Podatnicy, którzy uzyskują stosunkowo niewielkie obroty (do 150.000 zł rocznie), nie muszą rozliczać VAT - mogą oni bowiem korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (podatnicy rozpoczynający w trakcie roku wykonywanie czynności opodatkowanych ww. limit zwolnienia muszą przeliczyć w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym - art. 113 ust. 9 ustawy o VAT). Jest to tzw. zwolnienie ze względu na obroty, nazywane niekiedy zwolnieniem podmiotowym. Nie wszyscy jednak mogą korzystać z tego zwolnienia. Przykładowo - nie może być ono stosowane przez podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego). Tak wynika z art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b) ww. ustawy.

Co należy rozumieć pod pojęciem "doradztwa"?

Ustawa o VAT ani przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia "doradztwa". Jeszcze do niedawna organy podatkowe uznawały, że należy tu odnieść się do definicji słownikowej, zgodnie z którą "doradzić" to "udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie". Na tej podstawie powszechnie uznawało się, że biura rachunkowe, które wykonują wyłącznie czynności księgowe, prowadzą księgi podatkowe, składają w imieniu klientów deklaracje, itp., ale udzielają klientom opinii i porad, czyli nie wykonują czynności zastrzeżonych dla uprawnionych podmiotów (dla doradców podatkowych, radców prawnych, itp.), mogą korzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na obroty.

Z dniem 10 sierpnia 2014 r., na mocy ustawy deregulacyjnej, ułatwiono dostęp do niektórych zawodów. Tym samym w ustawie o rachunkowości uchylono większość przepisów dotyczących usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, a w ustawie o doradztwie podatkowym zmieniono m.in. zakres czynności doradztwa podatkowego. Obecnie, na mocy art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym, czynności doradztwa podatkowego obejmują:

1) udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,

2) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,

3) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie,

4) reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1.

Czynności wymienione w pkt 2 i 3 mogą wykonywać wszystkie podmioty (np. biura rachunkowe, a także inne podmioty, które nie mają szczególnych uprawnień), a czynności wymienione w pkt 1 i 4 - mogą wykonywać jedynie podmioty uprawnione na mocy ww. ustawy (doradcy podatkowi, adwokaci, itp.).

Zaznaczamy jednak, że w stosunku do stanu prawnego obowiązującego przed 10 sierpnia 2014 r., w ww. przepisie dokonano jedynie zmian w pkt 2 (dopisano tam prowadzenie ksiąg rachunkowych). Ta zmiana nie ma jednak charakteru merytorycznego. Księgi podatkowe, które także są (i były) w tym przepisie wymienione, obejmują bowiem swym zakresem również księgi rachunkowe (patrz - art. 3 pkt 4 Ordynacji podatkowej).

WAŻNE: Zarówno w "starym" stanie prawnym, jak i w "nowym" (tj. obowiązującym od 10 sierpnia 2014 r.), usługi biur rachunkowych były - i nadal są - zaliczane do "czynności doradztwa podatkowego". Pomimo to jeszcze do niedawna organy podatkowe nie wywodziły z powyższego skutków podatkowych. Pojęcia "doradzać" nie wiązały bowiem z "czynnościami doradztwa podatkowego", lecz nakazywały tu stosować definicję słownikową. W związku z tym zmiana przepisów wprowadzona ustawą deregulacyjną ułatwiającą dostęp do niektórych zawodów w żaden sposób nie powinna wpłynąć na rozliczanie VAT przez biura rachunkowe.

Również organy podatkowe (także po deregulacji) zezwalały biurom rachunkowym na korzystanie ze zwolnienia z VAT. Jako przykład można tu podać interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 2 stycznia 2015 r., nr ITPP1/443-1319/14/JP, czy Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi: z 4 grudnia 2014 r., nr IPTPP1/443-689/14-4/RG i z 14 października 2014 r., nr IPTPP1/443-532/14-4/MW.

Zmiana stanowiska fiskusa

W związku z licznymi pytaniami Czytelników o możliwość korzystania ze zwolnienia z VAT przez biura rachunkowe, nasze Wydawnictwo wystąpiło do Ministerstwa Finansów o wyjaśnienie, czy biura rachunkowe mogą korzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na obroty. Z odpowiedzi otrzymanej 13 stycznia br. wynikało, że nie jest to możliwe. Podstawą do takiego twierdzenia było to, że czynności wykonywane przez takie biura mieszczą się w zakresie "czynności doradztwa podatkowego", wskazanych w ustawie o doradztwie podatkowym.

Pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 4 z 1.02.2015 r. na str. 5

Wszystko wskazuje na to, że podobne stanowisko będzie prezentowane w przyszłości. Świadczyć o tym może komunikat zamieszczony na stronie internetowej Urzędu Skarbowego w Gorzowie Wlkp. (www.us-gorzow.iskarb.pl). Czytamy w nim:

"Z dniem 10 sierpnia 2014 r., w wyniku nowelizacji ustawy o doradztwie podatkowym, do katalogu czynności doradztwa podatkowego zostały dodane takie czynności jak prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie, a także sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie (za pomoc w sporządzaniu deklaracji i zeznań podatkowych należy również uznać wypełnienie tych dokumentów). Ponadto, zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, zawodowe wykonywanie tych czynności nie jest już uzależnione od posiadania określonych uprawnień czy też statusu podmiotu.

W świetle tych zmian należy uznać, iż podmioty wykonujące wyżej wymienione usługi wykonują czynności doradztwa i tym samym mają obowiązek rejestracji do celów VAT zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług."

Również niektóre organy podatkowe prezentują obecnie podobne stanowisko. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacjach indywidualnych z 20 stycznia 2015 r., nr IBPP1/443-1128/14/AW i z 14 stycznia 2015 r., nr IBPP1/443-1093/14/AW, wyjaśnił, że czynności wykonywane przez biura rachunkowe "wchodzą" w zakres "czynności doradztwa podatkowego". W związku z tym biuro rachunkowe nie może korzystać ze zwolnienia z VAT.

Uwaga! Z artykułu zamieszczonego w dzienniku "Rzeczpospolita" z 9 marca br. wynika, że Minister Finansów ma wydać interpretację ogólną dotyczącą możliwości korzystania przez biura rachunkowe ze zwolnienia z VAT. Na dzień dzisiejszy termin wydania tej interpretacji nie jest jednak znany.