Wycofanie samochodu osobowego z działalności gospodarczej spółki cywilnej

Podatnik VAT prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w 2012 r. odliczył część podatku naliczonego z faktury dokumentującej wykup samochodu osobowego z leasingu operacyjnego. W 2013 r. podatnik założył z żoną spółkę cywilną, wnosząc aportem swoje przedsiębiorstwo, w tym również samochód osobowy, który w ewidencji środków trwałych spółki zarejestrowany został z wartością początkową 0 zł. W 2016 r. małżonkowie zamierzają wycofać samochód ze spółki i przekazać go na potrzeby osobiste, a następnie podarować synowi. Czy wycofując samochód ze spółki, należy odprowadzić podatek VAT? Jeżeli tak, to jaka będzie podstawa opodatkowania? Czy późniejsze przekazanie samochodu w formie darowizny będzie podlegało opodatkowaniu? Czy korzystniej byłoby sprzedać samochód synowi za niewielką kwotę?

Aby prawidłowo odpowiedzieć na przedstawione pytanie w pierwszej kolejności należy wskazać, że przyjęte w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT wyłączenie z opodatkowania transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wymaga, aby w przypadku zbycia tak określonego przedmiotu, jego nabywca traktowany był jak następca prawny podatnika dokonującego zbycia. W takiej sytuacji dochodzi do sukcesji w zakresie podatku VAT, co oznacza, że następuje przeniesienie na nabywcę zasad dotyczących opodatkowania tym podatkiem w odniesieniu do czynności związanych z nabytym mieniem na warunkach identycznych, jakie obowiązywałyby zbywcę, gdyby do zbycia nie doszło.

Z przepisu art. 93a § 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) wynika, iż spółka niemająca osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przedsiębiorstwa tej osoby fizycznej.

Odnosząc powyższe do omawianego stanu faktycznego należy zauważyć, że samochód osobowy został wprowadzony do nowo utworzonej spółki przez jednego ze wspólników wraz z całym przedsiębiorstwem. W stosunku do przedmiotowego samochodu osobie fizycznej przysługiwało częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego od jego wykupu z leasingu operacyjnego. Powstała spółka cywilna z mocy prawa przejęła prawa i obowiązki wniesionego aportem przedsiębiorstwa. Zatem wszelkie prawa i obowiązki przynależne przedsiębiorstwu wspólnika zostały przeniesione na nowo powstałą spółkę cywilną. W konsekwencji prawo do odliczenia podatku VAT od wykupu z leasingu przedmiotowego samochodu na podstawie sukcesji praw i obowiązków podatkowych także zostało przeniesione na spółkę cywilną.

W związku z powyższym wycofanie samochodu ze spółki cywilnej na cele osobiste wspólników podlega opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 5 grudnia 2014 r., nr IPTPP4/443-690/14-2/MK.

Kwestie podstawy opodatkowania przy czynnościach nieodpłatnego przekazania na cele osobiste podatnika reguluje przepis art. 29a ust. 2 ustawy o VAT, który wskazuje na konieczność posłużenia się ceną nabycia uaktualnioną na moment dokonania przekazania o stopień zużycia przekazywanego środka trwałego.

Spółka zatem będzie zobowiązana do naliczenia podatku VAT od takiej wartości samochodu, po jakiej byłby on nabywany na warunkach rynkowych na dzień przekazania na cele osobiste wspólników.

Jednocześnie małżonkowie dokonując na rzecz syna darowizny samochodu wycofanego z działalności nie będą już działali w charakterze podatników. Tym samym darowizna przedmiotowego samochodu stanowiącego majątek prywatny wspólników spółki cywilnej stanowić będzie zwykłe wykonywanie prawa własności, niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Czynność przekazania samochodu na cele osobiste podlega opodatkowaniu według jego aktualnej ceny rynkowej, która może być znacznie wyższa od jego wartości księgowej. Dlatego też spółka może zamiast przekazania na cele osobiste i darowizny, rozważyć ewentualną sprzedaż tego pojazdu.

W przypadku dostawy towaru podatek należny ustala się według ceny sprzedaży wskazanej w umowie. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest bowiem wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towaru otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy.