Stawka VAT na roboty budowlane w budynkach mieszkalnych

Zawarliśmy z osobą fizyczną umowę na roboty budowlane polegające na montażu stolarki okiennej w budynku mieszkalnym o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 300 m², sklasyfikowanym w PKOB 111. Są to okna wraz z parapetami zewnętrznymi i wewnętrznymi oraz roletami wewnętrznymi. Czy cała usługa (materiały i robocizna) podlega opodatkowaniu stawką 8% VAT?

W pierwszym przypadku do całości ceny trzeba będzie zastosować stawkę 23% VAT. W drugim przypadku (jeśli prace są wykonywane w obiekcie zaliczanym do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym) - zastosować będzie można stawkę 8% VAT do całości ceny. Wybierając zaś opcję nr 3 - należałoby podzielić cenę na cenę samego towaru (ze stawką 23% VAT) oraz cenę usługi - robocizny (ze stawką 8% VAT).

Czy do wymiany okien w obiektach budownictwa mieszkaniowego zastosować można stawkę obniżoną? W celu odpowiedzi na to pytanie należy w pewnym zakresie odnieść się do przepisów obowiązujących wcześniej.

Otóż zgodnie z przepisami obowiązującymi do 31 grudnia 2010 r., stawką obniżoną (wówczas 7% VAT) opodatkowana była czynność montażu okien i drzwi przez producenta tych towarów, dokonywana w obiektach budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy o VAT, lub ich częściach, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz w lokalach mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także w obiektach sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie w budynkach instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych (§ 6 w związku z pozycją 14 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, Dz. U. nr 224, poz. 1799).

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, stawka obniżona nie znajduje już wprost zastosowania do takiej czynności ("montażu okien i drzwi w obiektach budownictwa mieszkaniowego").

Powstaje w związku z tym pytanie, czy montaż okien w obiektach budownictwa mieszkaniowego może być uznany za element "budowy", bądź za "remont" obiektów budowlanych objętych społecznym programem mieszkaniowym. Wówczas taka usługa mogłaby korzystać ze stawki obniżonej 8% VAT na podstawie przepisu art. 41 ust. 12 ustawy o VAT.

Naszym zdaniem, jeśli z umowy będzie wynikać, że podatnik zobowiązał się do określonych robót budowlanych, których efektem będzie uzyskanie przez klienta "zabudowanego oknem" otworu okiennego - to wówczas będzie można potraktować czynność właśnie jako usługę.

Również organy podatkowe przyznają, że montaż okien jest usługą. Przykładem może tu być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 marca 2011 r., nr ILPP2/443-83/11-2/MN.

Należy także przypomnieć, że Naczelny Sąd Administracyjny (w składzie siedmiu sędziów) w uchwale z 24 czerwca 2013 r., sygn. akt I FPS 2/13 wyjaśnił:

"(...) W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. świadczenie kompleksowe polegające na zaprojektowaniu, dopasowaniu oraz montażu komponentów w sposób tworzący wraz z elementami konstrukcyjnymi obiektu budowlanego lub jego części trwałą zabudowę meblową, wykonywane w obiektach budowlanych zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym stanowi usługę modernizacji opodatkowaną stawką obniżoną podatku od towarów i usług na podstawie art. 41 ust. 12 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. (...)"

Sąd uznał zatem, że tego rodzaju czynność (wykonanie trwałej zabudowy meblowej) może być traktowane jako świadczenie usług, o ile trwała zabudowa meblowa tworzy całość wraz z elementami konstrukcyjnymi mieszkania (budynku).

Powyższe orzeczenie daje również pewne wskazówki co do tego, że czynności polegające na sprzedaży i montażu okien w budynkach mieszkalnych także mogą stanowić świadczenie usług (objęte stawką obniżoną VAT).

Natomiast co do opodatkowania usługi montażu rolet, organy podatkowe przyjmują, iż czynność ta może być klasyfikowana jako usługa modernizacyjna, a co za tym idzie - opodatkowana stawką 8% (jeżeli dotyczy obiektów zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym). Natomiast montaż rolet wewnętrznych jest - zdaniem fiskusa - wyposażeniem mieszkania (domu) i powinna być opodatkowana stawką 23%. Tak uznał przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 25 kwietnia 2013 r., nr ITPP1/443-105/13/AP, w której czytamy:

"(…) o ile przedmiotem świadczenia jest usługa obejmująca montaż rolet zewnętrznych i dokonywana jest ona w ramach budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy w obiektach budownictwa mieszkaniowego lub ich częściach objętych społecznym programem mieszkaniowym, z wyłączeniem lokali użytkowych, to świadczenie ww. czynności podlega opodatkowaniu 8% stawką podatku (na podstawie art. 41 ust. 12 ustawy), bowiem montaż rolet zewnętrznych spowoduje podniesienie wartości użytkowej budynku, jego bezpieczeństwa oraz zredukuje utratę energii cieplej obiektu.

Natomiast w przypadku, gdy świadczone usługi polegają na montażu rolet i żaluzji wewnątrz opisanych budynków, a także moskitier, czynności te należy opodatkować stawką 23% VAT, zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Podkreślenia wymaga bowiem fakt, iż rolety (żaluzje, moskitiery) wewnętrzne stanowią wyposażenie budynku (lokalu). W wyniku ich montażu nie następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego budynku czy lokalu. Wykonywane czynności w przedmiotowym zakresie nie mieszczą się w ramach remontu lub modernizacji obiektów budowlanych zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, gdyż w istocie czynności te są jedynie zaopatrywaniem obiektu budownictwa mieszkaniowego lub jego części w elementy wyposażenia, niestanowiące jego elementów konstrukcyjnych. A zatem czynności tych nie można uznać za wymienione w art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług, jak również robót, o których mowa w § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. (…)"

Podobnie uznał również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 16 kwietnia 2013 r., nr IPPP1/443-74/13-4/AW, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 19 lutego 2013 r., nr ILPP4/443-537/12-2/BA oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 25 czerwca 2012 r., nr IPTPP4/443-189/12-4/BM.