Co dalej z obniżonymi stawkami VAT?

1. Porządkowanie załączników do ustawy o VAT

Stawki i zwolnienia od podatku VAT do końca roku 2010 uregulowane są w następujących przepisach:

w dziale VIII ustawy o VAT zatytułowanym „Wysokość opodatkowania” zawierającym ogólne zasady ustalania stawki podatkowej na dokonywane dostawy towarów oraz świadczenie usług oraz załącznikach nr 3, 4, 7 i 8 do ww. ustawy,
w ustawie z dnia 11 kwietnia 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 74, poz. 444 ze zm.) określającej mocą art. 2 oraz załącznika do tej ustawy listę towarów opodatkowanych według stawki 3% (w większości są to niskoprzetworzone produkty rolne),
w § 5-§ 16 oraz § 37-§ 39 rozporządzenia w sprawie VAT.

Na mocy ww. przepisów w polskim systemie prawnym obecnie funkcjonują następujące stawki VAT: 22% jako stawka podstawowa, stawki obniżone, tj. 7%, 3% oraz 0%, a także zwolnienia z VAT.

Wiemy już, że z dniem 31 grudnia 2010 r. wygaśnie moc obowiązująca załącznika nr 4 do ustawy o VAT zawierającego wykaz towarów i usług korzystających ze zwolnienia z VAT. Ustawowe zwolnienia w całości zostaną zawarte w art. 43 ww. ustawy na mocy ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (na dzień oddania niniejszego numeru Poradnika VAT ustawa ta oczekuje na podpis Prezydenta RP).

Ten sam dzień stanowi granicę obowiązywania:

stawki 3% w odniesieniu do niskoprzetworzonych produktów rolnych (załącznik do ustawy z dnia 11 kwietnia 2008 r.), przy czym w przypadku braku nowelizacji przepisów z dniem 1 stycznia 2011 r. będą one opodatkowane według stawki 7%,
stawki 7% do robót budowlano-montażowych, remontów, robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego w części nieobjętej obniżoną stawką przysługującą obiektom budownictwa objętym społecznym programem mieszkaniowym (zdefiniowanym w art. 41 ust. 12a ustawy o VAT) - § 37 pkt 1 rozporządzenia w sprawie VAT; dla tych robót brak nowego uregulowania prawnego spowoduje wzrost stawki do 22%,
stawki 7% do dostawy obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części niestanowiących obiektów budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym - § 37 pkt 2 rozporządzenia w sprawie VAT; tu również brak nowelizacji skutkować będzie koniecznością stosowania stawki 22%,
stawki 3% do dostawy trzmieli, stawonogów i nicieni - § 38 rozporządzenia w sprawie VAT; brak zmiany przepisu spowoduje opodatkowanie ww. towarów według stawki podstawowej, tj. 22%,
stawki 0% do dostawy i importu książek, czasopism specjalistycznych - § 39 rozporządzenia w sprawie VAT; brak wprowadzenia zmian w przepisach spowoduje wzrost stawki VAT do 7%.

2. Jak zmienią się stawki VAT w 2011 r.?

Mimo, że koniec roku zbliża się nieuchronnie, nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie na postawione pytanie.

Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę, że przedmiotem obrad Parlamentu jest ustawa o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (druk sejmowy nr 3430). W ustawie tej, która na dzień oddania do druku niniejszego numeru Poradnika VAT, po głosowaniu przeprowadzonym w Sejmie w dniu 29 października 2010 r. trafiła do Senatu, sporo miejsca poświęcono ustawie o VAT. Podstawową proponowaną zmianą jest podwyższenie stawek VAT o jeden punkt procentowy, tj. z 7% do 8% oraz z 22% do 23%. Równocześnie ma wejść w życie załącznik do ustawy zawierający wykaz towarów objętych stawką 5%. W załączniku tym znajdą się przede wszystkim towary wymienione dotychczas w załączniku do ustawy z dnia 11 kwietnia 2008 r., a więc objęte stawką 3%, co oznacza podwyżkę aż o 2 punkty procentowe. Do tego samego załącznika proponuje się przenieść część podstawowych produktów żywnościowych, które obecnie opodatkowane są według stawki 7%. Mowa tu o produktach takich jak: wyroby mleczarskie, pieczywo świeże i niektóre inne wyroby piekarskie, makarony, kluski, gotowe posiłki i dania, napoje owocowe i warzywne.

Ponadto w załączniku tym, jako opodatkowane według stawki 5% wymienia się książki i to nie tylko książki wytwarzane metodami poligraficznymi ale również na dyskach, taśmach i innych nośnikach, czasopisma specjalistyczne oraz nuty w formie drukowanej.

Załącznik ten będzie zawierał zatem zarówno towary, w stosunku do których stawka VAT wzrośnie z 3% oraz 0% do 5%, jak i towary, w stosunku do których stawka VAT zostanie obniżona z obecnych 7% oraz 22% do 5%.

Wzrosnąć mają również:

zryczałtowany podatek od usług taksówek osobowych z 3% do 4% oraz
zryczałtowany zwrot podatku przysługujący rolnikom ryczałtowym z tytułu nabycia niektórych środków do produkcji rolnej z obecnie obowiązującej stawki wynoszącej 6% do 7%.

Uwaga

Podwyższone stawki wynoszące 23%, 8% oraz stawki ryczałtowe, wynoszące odpowiednio 4% i 7% mają obowiązywać w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r.

W związku z powyższym stosowne regulacje są zawarte w dodanych przepisach przejściowych, tj. art. 146a-146e ustawy o VAT.

Obok zmian o ograniczonym zakresie czasowym, o których mowa powyżej, należy zauważyć, że dodanie nowego załącznika zawierającego wykaz towarów opodatkowanych według stawki 5% jest zmianą docelową. Taką samą zmianą będzie (z chwilą gdy wygaśnie przepis przejściowy dotyczący 7-procentowego zryczałtowanego zwrotu VAT rolnikom ryczałtowym) nowa stawka tego zwrotu, która ma wynosić 6,5%.

Wszystkie przedstawione powyżej zmiany jak już wspomniano są obecnie przedmiotem prac Senatu i - zgodnie z planem - mają być przedmiotem obrad dopiero w trakcie posiedzenia, które odbędzie się już po oddaniu do druku niniejszego numeru Poradnika VAT. Ponadto nie wiemy jeszcze, co będzie się działo z obniżonymi stawkami oraz zwolnieniami wprowadzanymi w drodze rozporządzenia Ministra Finansów. Czy będą nadal obowiązywały, czy też ich zakres zostanie ograniczony?

O tym wszystkim niestety przekonamy się dopiero w przyszłości.