Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 30 (785) z dnia 20.10.2012

Zakup samochodu w ramach WNT - rozliczenie VAT

Zazwyczaj zakup towaru od kontrahenta unijnego, który stanowi dla nabywcy wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, rozlicza się poprzez wykazanie w deklaracji VAT zarówno podatku należnego, jak i naliczonego (jeżeli zakup związany jest z wykonywaniem czynności opodatkowanych). Takie rozliczenie powoduje, że podatnik nie ponosi żadnego obciążenia finansowego.

Nieco inaczej jest jednak przy zakupie środka transportu (np. samochodu osobowego), który ma być przez nabywcę zarejestrowany na terytorium kraju lub jeżeli nie podlega rejestracji, ale ma być użytkowany na terytorium kraju. Wprawdzie również taki zakup wykazuje się w deklaracji VAT, lecz wcześniej - w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego - trzeba zapłacić kwotę podatku z tytułu tego nabycia na rachunek urzędu skarbowego (art. 103 ust. 3 i 4 ustawy o VAT). Obowiązek podatkowy w WNT powstaje z kolei 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy, a jeżeli kontrahent (podatnik podatku od wartości dodanej) wcześniej wystawi fakturę - w dniu wystawienia tej faktury (gdy przedmiotem nabycia jest nowy środek transportu, obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą jego otrzymania, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez kontrahenta unijnego). Przyjmując uproszczenie, że kontrahent wystawia fakturę w dniu sprzedaży samochodu, podatek z tytułu tego nabycia należy zapłacić w terminie 14 dni od zakupu i wystawienia faktury.

O zakupie samochodu, od którego trzeba zapłacić VAT w ww. terminie, należy poinformować naczelnika urzędu skarbowego. W tym celu należy złożyć informację VAT-23, wraz z dołączoną kopią faktury potwierdzającą nabycie środka transportu. Dokumenty te - wraz z dowodem zapłaty - stanowią podstawę do wydania zaświadczenia potwierdzającego uiszczenie podatku. Zaświadczenie to będzie konieczne przy rejestracji pojazdu.

Warto zaznaczyć, że w informacji VAT-23 podaje się m.in. cenę nabycia. Ponieważ jednak zazwyczaj kwota wykazana w fakturze od kontrahenta zagranicznego jest wyrażona w euro, to jeszcze do niedawna były wątpliwości, czy w ww. informacji cenę nabycia należy przeliczyć na złote, czy też wykazać ją w walucie obcej (tu: w euro). Obecnie nie powinno być już takich wątpliwości, gdyż "nowy" wzór ww. informacji, obowiązujący od 25 lipca 2012 r., zawiera osobną pozycję nazwaną "Waluta".

WAŻNE: W informacji VAT-23 należy podać cenę nabycia samochodu, czyli kwotę i walutę wynikającą z faktury otrzymanej od kontrahenta unijnego, bez jej przeliczania na PLN.

Ustalenie podstawy opodatkowania WNT i kwoty podatku do zapłaty w terminie 14 dni

Podstawą opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru (dotyczy również zakupu samochodu) jest generalnie kwota, jaką nabywający jest obowiązany zapłacić (art. 31 ust. 1 ustawy o VAT). Podstawa opodatkowania obejmuje również:

1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem towarów, z wyjątkiem podatku,

2) wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Trzeba zwrócić uwagę, że podatki, cła, itp. są wliczane do podstawy opodatkowania WNT bez względu na to, kto je pobiera (dostawca, czy inny podmiot). Natomiast wydatki wymienione w pkt 2 - są wliczane tylko wówczas, gdy są one należne dostawcy. Do podstawy opodatkowania zakupu samochodu w ramach WNT wlicza się zatem np. akcyzę, a także inne opłaty pobierane przez dostawcę (np. koszty transportu czy ubezpieczenia). Nie wlicza się natomiast pozostałych opłat związanych z nabyciem pojazdu, tj. kosztów badania technicznego, tłumaczenia dokumentów, itp. (te opłaty nie są bowiem pobierane przez dostawcę).

WAŻNE: Wewnątrzwspólnotowe nabycie samochodu trzeba udokumentować fakturą wewnętrzną.

Pojawiają się natomiast wątpliwości, czy kwota podatku ustalona od WNT jest jednocześnie kwotą, jaką nabywca zobowiązany jest zapłacić do urzędu skarbowego w terminie 14 dni (w uproszczeniu - od nabycia samochodu), czy też w tym terminie trzeba zapłacić podatek jedynie od ceny nabycia samochodu, wykazanej w informacji VAT-23? Niestety, ustawa o VAT nie daje odpowiedzi na to pytanie. Może ona jednak wynikać pośrednio ze sposobu wykazania omawianej transakcji w deklaracji VAT.

Zakup środka transportu w ramach WNT, od którego należy zapłacić podatek w terminie 14 dni, wykazuje się w deklaracji VAT po stronie podatku należnego w dwóch wierszach, a mianowicie:

1) w wierszu 9: "Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów" (poz. 33 i 34),

2) w wierszu 14: "Kwota podatku należnego od wewnątrzwspólnotowego nabycia środków transportu, wykazanego w poz. 34, podlegająca wpłacie w terminie, o którym mowa w art. 103 ust. 3, w związku z ust. 4 ustawy" (poz. 44).

Opis wiersza 14 wskazuje, że kwota podatku wykazana w poz. 34 (od WNT) powinna być równa kwocie wykazanej w poz. 44 (czyli kwocie wpłaconej od zakupu w terminie 14 dni). To z kolei oznacza, że od zakupu pojazdu podatnik powinien zapłacić VAT (w terminie 14 dni), przyjmując za podstawę opodatkowania wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdu, czyli wartość samochodu powiększoną m.in. o akcyzę.

Jak już wskazano, VAT należny od WNT jest zazwyczaj jednocześnie VAT naliczonym podlegającym odliczeniu (jeżeli zakup związany jest z wykonywaniem czynności opodatkowanych). Przy zakupie samochodów osobowych (a także niektórych innych pojazdów samochodowych) trzeba jednak pamiętać o dodatkowym ograniczeniu, a mianowicie, że od takiego zakupu można odliczyć jedynie 60% kwoty podatku (tu: kwoty podatku należnego z tytułu WNT), nie więcej niż 6.000 zł. Wynika to z art. 3 ust. 1 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.).

Podkreślamy jednak, że jeżeli samochód nabywany jest w celu odsprzedaży, np. przez handlarza samochodami i nie ma być przez niego rejestrowany, nie ma obowiązku zapłaty podatku w terminie 14 dni. Zakup ten trzeba jedynie rozliczyć w deklaracji VAT (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 kwietnia 2010 r., nr ITPP2/443-99a/10/AF). Ponadto, jeżeli przedmiotem działalności podatnika jest odsprzedaż pojazdów, nie znajdzie zastosowania przepis ograniczający odliczenie VAT do wysokości 60% kwoty podatku należnego, nie więcej niż 6.000 zł (art. 3 ust. 2 pkt 7 lit. a) ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r.). W tym przypadku VAT podlega odliczeniu w całości - jeżeli zakup jest związany z wykonywaniem czynności opodatkowanych.