Sprzedaż towarów opodatkowanych w systemie marży w 2014 r.

Zgodnie z art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112), (PKWiU 24.41.10.0, 24.41.20.0, ex 24.41.30.0, ex 32.12.11.0, ex 32.12.12.0 i 38.11.58.0).

Zasada opodatkowania marży ma zastosowanie dla dostawy towarów używanych, które podatnik nabył:

1) od podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej, lub

2) od podatnika VAT bądź podatnika od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy, lub

3) od podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub

4) od podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach,

a więc zawsze w przypadku, gdy towary w momencie nabycia nie były opodatkowane (lub była opodatkowana tylko marża).

Marża od sprzedaży towarów używanych opodatkowana jest według stawki podstawowej, tj. 23%, chyba że towary te są przedmiotem eksportu, w takim bowiem przypadku marża opodatkowana jest według stawki 0%.

Jeżeli sprzedawane towary używane zostały nabyte od podatnika, który obliczał podatek tylko od marży, to w kolejnej fazie obrotów podatek ten (od marży) nie podlega odliczeniu.

Jeśli podatnik w stosunku do części sprzedaży stosuje szczególną procedurę polegającą na opodatkowaniu marży, w stosunku do części zaś - zasady ogólne, jest on obowiązany do prowadzenia ewidencji zakupu i sprzedaży z uwzględnieniem podziału w zależności od sposobu opodatkowania. W odniesieniu do sprzedaży, w której opodatkowaniu podlega wyłącznie marża, ewidencja musi zawierać w szczególności kwoty nabycia towarów niezbędne dla określenia kwoty marży.

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że w szczególnych przypadkach również nowe środki transportu zdefiniowane w art. 2 pkt 10 ustawy, mogą stanowić towar używany w rozumieniu omawianego rozdziału ustawy. Stąd właśnie zastrzeżenie, które odnajdujemy w art. 120 ust. 21, a mianowicie, iż szczególne zasady polegające na opodatkowaniu marży nie mają zastosowania do wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy o VAT:

1) przez dzieła sztuki rozumie się:

a) obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, wykonane w całości przez artystę, z wyłączeniem planów i rysunków do celów architektonicznych, inżynieryjnych, przemysłowych, komercyjnych, topograficznych lub podobnych, ręcznie zdobionych produktów rzemiosła artystycznego, tkanin malowanych dla scenografii teatralnej, do wystroju pracowni artystycznych lub im podobnych zastosowań (CN 9701), (PKWiU ex 90.03.13.0),

b) oryginalne sztychy, druki i litografie, sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, czarno-białe lub kolorowe, złożone z jednego lub kilku arkuszy, w całości wykonane przez artystę, niezależnie od zastosowanego przez niego procesu lub materiału, z wyłączeniem wszelkich procesów mechanicznych lub fotomechanicznych (CN 9702 00 00), (PKWiU ex 90.03.13.0),

c) oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, pod warunkiem że zostały one wykonane w całości przez artystę; odlewy rzeźby, których liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy, a wykonanie było nadzorowane przez artystę lub jego spadkobierców (CN 9703 00 00), (PKWiU ex 90.03.13.0),

d) gobeliny (CN 5805 00 00), (PKWiU ex 13.92.16.0) oraz tkaniny ścienne (CN 6304), (PKWiU ex 13.92.16.0) wykonane ręcznie na podstawie oryginalnych wzorów dostarczonych przez artystę, pod warunkiem że ich liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy,

e) fotografie wykonane przez artystę, opublikowane przez niego lub pod jego nadzorem, podpisane i ponumerowane, ograniczone do 30 egzemplarzy we wszystkich rozmiarach oraz oprawach;

2) przez przedmioty kolekcjonerskie rozumie się:

a) znaczki pocztowe lub skarbowe, stemple pocztowe, koperty pierwszego obiegu, ostemplowane materiały piśmienne i im podobne, ofrankowane, a jeżeli nieofrankowane, to uznane za nieważne i nieprzeznaczone do użytku jako ważne środki płatnicze (CN 9704 00 00),

b) kolekcje oraz przedmioty kolekcjonerskie o wartości zoologicznej, botanicznej, mineralogicznej, anatomicznej, historycznej, archeologicznej, paleontologicznej, etnograficznej lub numizmatycznej (CN 9705 00 00), a także przedmioty kolekcjonerskie, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7;

3) przez antyki rozumie się przedmioty, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, których wiek przekracza 100 lat (CN 9706 00 00).

Import ww. towarów podlega opodatkowaniu według stawki 8%.

Taką samą stawkę stosuje się dla dostawy dzieł sztuki dokonywanej przez ich twórcę albo spadkobiercę twórcy lub też w przypadku okazjonalnej dostawy dokonywanej przez podatnika innego niż podatnik, o którym mowa w art. 120 ust. 4 i 5, którego działalność jest opodatkowana, w przypadku gdy dzieła sztuki zostały osobiście przywiezione przez podatnika lub zostały przez niego nabyte od ich twórcy lub spadkobierców twórcy, lub też w przypadku gdy przysługuje mu prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego.

Stawka 8% ma również zastosowanie do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdyby w stosunku do dostawcy wystąpiły okoliczności, o których mowa w zdaniu poprzednim.

W każdej innej sytuacji, w której przedmiotem obrotu są dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki stosuje się stawkę 23%.

Nie oznacza to, że w każdym przypadku cała wartość sprzedawanego towaru opodatkowana jest według stawki podstawowej. Podobnie jak dla towarów używanych, również dla pozostałych towarów, o których mowa w omawianym rozdziale, a więc dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez podatnika VAT w ramach prowadzonej działalności w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. Zasadę tę stosuje się wówczas gdy podatnik nabył ww. towary:

1) od podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej lub

2) od podatnika VAT bądź podatnika od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy, lub

3) od podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub

4) od podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Marża jako podstawa opodatkowania może również wystąpić w przypadku dostawy:

1) dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków uprzednio importowanych przez podatnika rozliczającego VAT od marży (w przypadku importu kwota nabycia obejmuje również należny z tytułu importu podatek),

2) dzieł sztuki nabytych od ich twórców lub spadkobierców twórców,

3) dzieł sztuki nabytych od podatnika, który nie opodatkowuje marży, które podlegały opodatkowaniu według stawki obniżonej,

pod warunkiem jednak, że podatnik zawiadomił o takim zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed dokonaniem dostawy. Zawiadomienie takie jest aktualne przez okres dwóch lat licząc od końca miesiąca, w którym podatnik zawiadomił naczelnika urzędu skarbowego. Po tym okresie należy je złożyć ponownie (art. 120 ust. 11 i 13 ustawy).

Opodatkowanie marży nie jest procedurą obowiązkową. Podatnik może wybrać zasady ogólne opodatkowania do dostaw, o których mowa, przy czym przysługuje mu wówczas prawo do odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dostawy tych towarów.

W sytuacji gdy podatnik dokonuje równocześnie dostaw, w których podstawą opodatkowania jest marża, oraz dostaw opodatkowanych na zasadach ogólnych, jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji zakupu i sprzedaży z uwzględnieniem podziału w zależności od sposobu opodatkowania. W odniesieniu do dostaw, w których podstawą opodatkowania jest marża, ewidencja musi zawierać w szczególności cenę nabycia towarów niezbędną dla określenia kwoty marży.

Ustawodawca przewidział również sytuację, w której z uwagi na specyfikę dostaw lub rodzaj przedmiotów kolekcjonerskich nie jest możliwe określenie marży w stosunku do poszczególnych towarów. W takim przypadku podatnik może obliczać marżę jako różnicę między łączną wartością dostaw (czyli sumą poszczególnych kwot sprzedaży), a łączną wartością nabyć (sumą poszczególnych kwot nabycia) w okresie rozliczeniowym. Tego rodzaju łączne rozliczanie jest jednak możliwe wyłącznie za zgodą naczelnika urzędu skarbowego.

Jeśli różnica między łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć jest ujemna, podwyższa ona wartość nabyć w kolejnym okresie rozliczeniowym. Jeżeli ta ujemna różnica utrzymuje się przez okres 12 miesięcy, podatnik traci prawo do rozliczania marży w ww. sposób.

Podatnik może ubiegać się ponownie o skorzystanie z obliczania marży w wymieniony sposób po upływie roku od utraty tego prawa, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do rozliczania tą metodą (art. 120 ust. 9 ustawy).