Faktura dokumentująca usługi niepodlegające opodatkowaniu w Polsce

Spółka świadczy usługi prawne m.in. na rzecz zagranicznych podatników. Jakie elementy powinny zawierać faktury wystawiane dla tych podmiotów? Czy w miejsce stawki VAT powinno się wpisywać "NP" czy "odwrotne obciążenie"? Jakie jeszcze informacje powinny zawierać takie faktury?

Generalnie, sposób fakturowania określa państwo członkowskie, w którym ma miejsce dostawa towarów lub świadczenie usług.

Zgodnie z art. 106a pkt 2 ustawy, polskie przepisy należy stosować także dla udokumentowania dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:

a) państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca (nie dotyczy faktur wystawianych przez nabywców w ramach samofakturowania),

b) państwa trzeciego.

Powyższy przepis wydaje się dość zawiły, jednak w uproszczeniu można stwierdzić, że polskie przepisy w zakresie fakturowania podatnicy stosują także do transakcji dostaw towarów lub świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium UE oraz transakcji, które są opodatkowane w innym państwie UE, a VAT od nich rozlicza nabywca unijny w ramach odwrotnego obciążenia.

Wystawiając faktury dla kontrahentów zagranicznych, podatnicy powinni pamiętać, że dokumenty te muszą zawierać co do zasady, takie same dane, co faktury wystawiane w obrocie krajowym.

Jeżeli jednak faktura dokumentuje m.in. świadczenie usług, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, a więc większość usług wykonywanych na rzecz kontrahentów unijnych, to na fakturze należy podać zasadniczo numery VAT UE sprzedawcy i nabywcy (art. 106e ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy w związku z art. 106e ust. 1 pkt 24 lit. a) i b)).

Ponadto, jeśli dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi, faktura powinna zawierać wyrazy "odwrotne obciążenie" (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy).

W przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. a) ustawy (tj. transakcji opodatkowanych w innym kraju Unii, od których VAT rozlicza nabywca), faktura może nie zawierać kwot wszelkich rabatów, stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto i kwoty podatku od tej sumy (art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy).

Z kolei na fakturach dokumentujących transakcje opodatkowane na terytorium kraju trzeciego, nie trzeba podawać NIP nabywcy oraz – tak jak na fakturach dla kontrahentów unijnych – stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto i kwoty podatku od tej sumy (art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy).

Czytelnik wystawiając fakturę dla zagranicznego kontrahenta nie powinien wykazywać stawki i kwoty podatku VAT. Może jednak w tym miejscu wpisać "NP" – czyli nie podlega opodatkowaniu. Konieczne jest również umieszczenie informacji "odwrotne obciążenie", np. w polu "uwagi".

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 15 stycznia 2015 r., nr IBPP4/443-570/14/LG, stwierdzając, iż:

"(…) w sytuacji, gdy z tytułu świadczenia usługi obowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej będzie kontrahent niemiecki, Spółka winna dokumentować wykonaną usługę fakturą wystawioną zgodnie z powołanymi przepisami ustawy (mowa o art. 106a–106q ustawy o VAT – przyp. red.), wpisując na niej adnotację «odwrotne obciążenie». Jednocześnie na wystawionych fakturach nie należy wykazywać stawki i kwoty podatku.

W związku z powyższym Wnioskodawca prawidłowo dokumentuje przedmiotową usługę poprzez wystawienie faktury VAT ze stawką «np.» (nie podlega). (…)"

Wzór przykładowo wypełnionej faktury dokumentującej usługi niepodlegające opodatkowaniu w Polsce przedstawiamy poniżej.