A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 12 (947) z dnia 20.04.2017

Prywatne dane nabywcy na fakturze a prawo do odliczenia VAT

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Otrzymałem od kontrahenta błędnie wystawioną fakturę za najem lokalu (sklepu) na moje dane jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, tj. bez numeru NIP nadanego dla tej działalności. Czy mam prawo odliczyć VAT z takiej faktury?

W sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnik ma prawo odliczyć VAT z faktury niezawierającej NIP. Taką fakturę warto jednak skorygować poprzez wystawienie noty lub faktury korygującej.

Prawo do odliczenia VAT przysługuje czynnym podatnikom VAT, jeżeli zakupione towary/usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych (patrz: art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Uzależnione jest ono ponadto od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy (np. odliczenie nie przysługuje, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona z VAT). Natomiast zasady odliczania VAT od wydatków na samochody ustawodawca uregulował - w sposób szczególny - w art. 86a ustawy o VAT, jednak pomijamy je jako niedotyczące zadanego pytania.

Stosownie zaś do art. 106e ust. 1 ustawy o VAT, faktura powinna zawierać m.in. imię i nazwisko lub nazwę nabywcy towarów lub usług oraz jego adres, a także numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Należy wskazać, że ze względu na zdarzające się pomyłki przy dokumentowaniu przez podatników obrotu gospodarczego, ustawodawca przewidział dwie procedury korygowania błędów na fakturach, tj.: przez sprzedawcę (poprzez wystawienie faktury korygującej) lub przez nabywcę (poprzez wystawienie noty korygującej). W przypadku pomyłki dotyczącej numeru identyfikacji podatkowej nabywcy, oba z ww. rozwiązań są dopuszczalne (patrz: art. 106j ust. 1 pkt 5, art. 106k ust. 1 ustawy o VAT).

Należy podkreślić, że ze wskazanych w art. 88 ustawy o VAT przesłanek nie wynika ograniczenie prawa do odliczenia VAT w przypadku, gdy faktura dokumentująca sprzedaż towarów lub usług nie zawiera NIP nabywcy.

Na temat braku m.in. NIP nabywcy na fakturze i prawa do odliczenia VAT w takiej sytuacji wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 23 listopada 2016 r., nr ITPP2/4512-598/16-1/AD. Organ podatkowy uznał, że:

"(...) Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. A contrario, nie można uznać za prawidłową faktury, gdy sprzecznie z jej treścią wykazuje zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami, albo w innym czasie.

Należy mieć jednak na uwadze, że elementy formalne faktury wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku. (...)"

W konsekwencji organ uznał, że podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT z faktury niezawierającej NIP i nazwy firmy przy zachowaniu podstawowych warunków odliczania VAT (tj. jeżeli zakupiony towar/usługa wykorzystywany był do prowadzenia działalności gospodarczej przez czynnego podatnika VAT i nie zachodziły wyłączenia, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT). Organ uznał bowiem, że istotne jest, aby na podstawie otrzymanych faktur możliwe było zidentyfikowanie nabywcy.

W świetle powyższego, jeżeli na podstawie wystawionej faktury można zidentyfikować nabywcę towaru lub usługi, to pomimo, iż nie zawiera ona NIP nabywcy, przysługuje mu prawo do odliczenia VAT (pod warunkiem, że odzwierciedla ona rzeczywistą transakcję i nie ma ustawowego ograniczenia w odliczaniu VAT, a zakup był dokonany na cele firmowe). Pomimo, że błąd taki jest uznawany za błąd formalny, warto go jednak skorygować fakturą korygującą wystawioną przez sprzedawcę lub notą korygującą wystawioną przez nabywcę.