Rezygnacja z odliczenia VAT przy transakcjach objętych odwrotnym obciążeniem

Do prowadzonej działalności gospodarczej niekiedy zakupuję towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia. Czy w tej sytuacji w związku z tym, że prawo do odliczenia VAT jest przywilejem, a nie obowiązkiem, mogę zrezygnować z odliczenia VAT?

W przypadku transakcji opodatkowanych na zasadzie odwrotnego obciążenia VAT rozlicza nabywca towarów. Mechanizm ten obowiązuje w przypadku, gdy podatnik VAT sprzedaje dla innego podatnika towary (niezwolnione z VAT jako towary używane) wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Sprzedawca taką transakcję dokumentuje fakturą bez stawki i kwoty podatku, zamieszczając na niej wyrazy "odwrotne obciążenie".

Obowiązek zapłaty VAT należnego przy tego typu transakcjach przeniesiony zostaje na nabywcę towarów (tu: na Czytelnika). Podatek należny z tytułu dokonanej dostawy towarów powinien on rozliczyć wykazując w deklaracji VAT-7 wartość netto dostawy i wysokość podatku należnego.

Podstawowym przywilejem podatnika VAT jest prawo do odliczenia podatku VAT. Zostało ono zagwarantowane w art. 86 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających m.in. z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Przykładowe wzory faktur dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Podatek VAT.

W sytuacji wskazanej w pytaniu kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu dostawy towaru wymienionego w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Mówi o tym art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o VAT. Odliczenie podatku naliczonego, jak wynika z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, możliwe jest w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do danej transakcji. Przy czym prawo do odliczenia VAT przysługuje pod warunkiem uwzględnienia przez podatnika kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.

Istotnie, jak zauważył Czytelnik, odliczanie podatku naliczonego od nabywanych przez podatnika towarów i usług jest prawem, a nie obowiązkiem. Oznacza to, że może on, ale nie musi korzystać z odliczenia VAT. W tym zakresie decyzja należy do niego. Wyjątek stanowią sytuacje wskazane w art. 88 ustawy o VAT. Ponadto prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje w stosunku do zakupów związanych z działalnością zwolnioną z VAT.

Należy wskazać, że rezygnacja z odliczania podatku naliczonego związanego z zakupami dotyczącymi prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej VAT nie ma uzasadnienia z ekonomicznego punktu widzenia. Korzystając z ustawowego prawa do odliczenia VAT podatnik (Czytelnik) uiszcza bowiem odpowiednio mniejszy podatek należny do urzędu skarbowego.