Odliczenie VAT z faktury dokumentującej zakup robót budowlanych

Została zawarta umowa na modernizację pomieszczeń, z rozliczeniem etapami. Mam pierwszą fakturę: faktura częściowa do umowy, wystawiona 31 marca, otrzymana 31 marca, termin płatności 30 dni. Kiedy odliczyć VAT? Czy jest potrzebny częściowy protokół wykonanych prac, czy wystarczy końcowy? Zakończenie będzie w czerwcu. [pytanie 415456]

Komentarz 1

Warto spisać protokół częściowy.

Komentarz 2

Jeżeli to faktura kosztowa, to VAT odliczasz na zasadach ogólnych, tj. w miesiącu otrzymania lub w dwóch następnych.

Komentarz redakcji

Rozliczenie podatku z tytułu świadczonych robót budowlanych lub budowlano-montażowych budzi często wątpliwości i to zarówno po stronie wykonawcy robót, jak i po stronie ich nabywcy. W tym przypadku nabywca robót ma wątpliwość, w rozliczeniu za który miesiąc można odliczyć VAT z faktur dokumentujących częściowe wykonanie robót. Wątpliwość ta ma zapewne źródło w przepisach regulujących moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu wykonywanych robót.

Jak stanowi art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ustawy o VAT, w przypadku ww. robót obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia od dnia wykonania robót. Pewnym uzupełnieniem ww. przepisu jest art. 19 ust. 14, który określa, iż analogicznie obowiązek podatkowy powstaje dla robót budowlanych i budowlano-montażowych przyjmowanych częściowo, których odbiór jest dokonywany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych.

A zatem należy zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez pierwszego uczestnika forum, który wskazał na konieczność sporządzenia protokołu częściowego odbioru robót. Data podpisania tego protokołu dla wykonawcy stanie się początkiem biegu 30-dniowego terminu, w ciągu którego ewentualna zapłata rodzić będzie obowiązek podatkowy.

Rację ma również drugi uczestnik forum, który stwierdził, iż VAT z faktury dokumentującej częściowe wykonanie robót budowlanych rozliczany jest na zasadach ogólnych, tj. w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym nabywca otrzymał fakturę lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Wprawdzie ustawodawca w art. 86 ust. 12 określił regułę, zgodnie z którą w przypadku gdy nabywca otrzymał fakturę przed wykonaniem usługi lub otrzymaniem towaru musi się wstrzymać z odliczaniem VAT do chwili, gdy będzie dysponował towarem lub usługa zostanie wykonana, lecz od zasady tej ustanowił wyjątki. Pierwszym z nich jest sytuacja, gdy nabywca otrzyma towar lub usługa zostanie wykonana w okresie następnym po okresie, w którym podatnik otrzymał fakturę, jednak przed terminem złożenia deklaracji za okres, w którym faktura ta wpłynęła do podatnika (art. 86 ust. 12a pkt 2).

Drugi wyjątek (a właściwie cała ich lista) wymieniony jest w art. 86 ust. 12a pkt 1 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, iż zakaz odliczania w rozliczeniu za okres otrzymania faktury (lub jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych) nie dotyczy czynności, od których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11. Ponieważ obowiązek podatkowy w przypadku robót budowlanych powstaje zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d), zatem w tym przypadku bez względu na to, czy roboty zostały już wykonane, lub też czy zapłata została dokonana, a więc niezależnie od tego czy po stronie wykonawcy robót powstał już obowiązek podatkowy, czy nie - nabywca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej faktury już w rozliczeniu za okres, w którym faktura ta wpłynęła do jego firmy (lub w rozliczeniu za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych). Jeśli podatnik rozlicza się za okresy miesięczne, oznacza to, że VAT z faktury, o której mowa w pytaniu, może być rozliczony w deklaracji za marzec, kwiecień lub maj.