A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 22 (813) z dnia 1.08.2013

Czy podatnikom przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących usługi wykonane przed złożeniem zgłoszenia VAT-R?

Przy tworzeniu nowej spółki kapitałowej korzystaliśmy z usług biura doradczo-prawno-gospodarczego, które za usługi wypełnienia pierwszych dokumentów potrzebnych do KRS, GUS i US wystawiło nam fakturę VAT. Faktura została wystawiona 26.04.2013 r. na spółkę w organizacji. W dniu 01.07.2013 r. złożyliśmy do US zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. W zgłoszeniu tym podaliśmy, że pierwszą deklarację VAT-7 złożymy za lipiec 2013 r. Czy możemy skorzystać z prawa do odliczenia VAT z ww. faktury, a jeżeli tak - to w jakim okresie powinno najpóźniej to nastąpić? Czy wydatki na usługi biura za wypełnienie dokumentów oraz rejestrację w KRS są kosztem uzyskania przychodów?

Tak. Natomiast co do VAT, to przepisy nie uzależniają prawa do odliczenia podatku naliczonego od tego, czy nabywca wcześniej zarejestrował się jako podatnik VAT. Podstawowym warunkiem jest spełnienie kryteriów określonych w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.

Moment dokonania odliczenia budzi w praktyce wątpliwości. Może on zależeć od tego, czy podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej przed złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego, czy tych czynności jeszcze nie wykonywał. Wydatki na usługi związane z rejestracją spółki stanowią natomiast koszty uzyskania przychodów spółki kapitałowej w organizacji w momencie ich poniesienia, czyli w dniu, na który koszt został ujęty w księgach rachunkowych spółki.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego jest podstawowym prawem wszystkich podmiotów będących podatnikami VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, czyli prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu lub mających zamiar prowadzenia takiej działalności. Prawo to przysługuje również wtedy, gdy podatnik dokonuje zakupów towarów i usług, które ma zamiar wykorzystywać do działalności opodatkowanej, jednak w momencie otrzymania faktury VAT dokumentującej zakup nie dokonał jeszcze rejestracji dla celów VAT poprzez złożenie zgłoszenia na druku VAT-R. Prawo to w omawianej tu sytuacji potwierdzają obecnie organy podatkowe, sądy administracyjne oraz wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (patrz orzeczenie TSUE z 8 czerwca 2000 r., w sprawie C-400/98). Istotny jest tu również art. 88 ust. 4 ustawy o VAT. Ustanawia on zasadę, że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Wyjaśniamy jednak, że z treści tego przepisu nie wynika, by do nabycia uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego już w momencie otrzymania faktury zakupowej.

Drugą kwestią jest materializacja prawa do odliczenia podatku naliczonego. Trzeba bowiem odróżnić nabycie prawa do odliczenia od momentu skorzystania z niego. Tak więc podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować, musi posiadać status podatnika VAT, czyli złożyć zgłoszenie rejestracyjne w rozumieniu art. 96 ustawy VAT. Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powstaje, co do zasady, w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny oraz w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Nieskorzystanie z prawa do odliczenia w tych okresach pozwala na odliczenie podatku poprzez korektę deklaracji podatkowej VAT-7 w okresie 5 lat, liczonym od początku roku, w którym wystąpiło prawo do odliczenia.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione okresy oraz stan faktyczny powołany przez Czytelnika, odliczenie z faktury wystawionej w kwietniu 2013 r. (i - jak zakładamy - w tym miesiącu otrzymanej), mogłoby być dokonane najpóźniej za czerwiec 2013 r. Deklaracja za czerwiec mogła być złożona do 25 lipca, a zatem już po dokonaniu przez Czytelnika rejestracji dla celów VAT. Stąd - najlepszym rozwiązaniem w praktyce byłoby odliczenie podatku naliczonego w deklaracji złożonej już po zarejestrowaniu się, tj. za czerwiec br. Czytelnik powinien w tym celu zaktualizować swoje zgłoszenie rejestracyjne poprzez wskazanie czerwca jako miesiąca, za który będzie złożona pierwsza deklaracja VAT.

Zaznaczamy, że możliwe, iż organ podatkowy zgodziłby się na odliczenie VAT z faktury otrzymanej w kwietniu w deklaracji za lipiec br. (pomimo upływu ustawowego terminu odliczenia). Warto to jednak uzgodnić ze swoim urzędem skarbowym, gdyż każdy urząd ma w tym zakresie wypracowane praktyczne podejście.

Na zakończenie zaznaczamy, że wydatki, o których mowa w pytaniu, dotyczące usług biura oraz rejestracji spółki kapitałowej, jako wydatki związane z tworzeniem źródła przychodów, stanowią koszty uzyskania przychodów na podstawie klauzuli generalnej określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP. Z punktu widzenia charakteru związku tego typu wydatków z przychodami, mówimy tu o typowym przykładzie tzw. kosztu pośredniego, który jest potrącalny jednorazowo, tzn. na dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych spółki na podstawie otrzymanej faktury.