Odliczenie VAT z tytułu nabycia posiłków profilaktycznych

Na podstawie przepisów BHP jesteśmy zobowiązani do zapewnienia swoim pracownikom posiłków profilaktycznych. Czy mamy prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących ich nabycie?

Przepis art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.) nakłada na pracodawców obowiązek zapewnienia posiłków profilaktycznych pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych. Z kolei przypadki i warunki ich wydawania zostały określone w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279).

Zapisano tam m.in., że pracodawca zapewnia pracownikom posiłki wydawane ze względów profilaktycznych w formie jednego dania gorącego. Jeżeli nie ma on możliwości wydawania ww. posiłków (z przyczyn organizacyjnych lub ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy), może zapewnić w czasie pracy:

• korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych lub
   
• przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Posiłki te należy zapewnić m.in. pracownikom wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej poziomów określonych w § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia.

Jeśli chodzi o prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia towarów i usług zasadą jest, że prawo to uzależnione jest od związku zakupu z czynnościami opodatkowanymi podatnika.

Od tej zasady są jednak pewne wyjątki, a jeden z nich dotyczy zakupu usług gastronomicznych. Jak bowiem wynika z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług gastronomicznych (z pewnymi wyjątkami, które nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie).

Ponieważ posiłki profilaktyczne dla pracowników mogą być nabywane w różny sposób, właśnie od sposobu ich nabycia zależy, czy podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od tych zakupów.

Jeżeli nabycie posiłków nastąpi w ramach usługi gastronomicznej (tzn. gdy pracodawca nabywa posiłki profilaktyczne w miejscu, w którym są one przygotowywane i podawane, np. w restauracji lub barze), podatnik nie ma prawa odliczyć VAT z faktury dokumentującej zakup posiłków nabywanych w ramach tej usługi.

Natomiast, jeżeli nabycie posiłków następuje:

• w formie usługi kateringowej, tj. usługi polegającej na przygotowywaniu i dostarczaniu gotowych posiłków do odbiorców zewnętrznych czy
   
• w ramach usług stołówkowych

wówczas pracodawcy (podatnikowi) przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu ich nabycia.

Takie stanowisko potwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 11 kwietnia 2012 r., nr ILPP2/443-39/12-4/EN, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 27 września 2011 r., nr ITPP1/443-998/11/BK, w której czytamy m.in.:

"(...) ustawodawca w dziale 56 («Usługi związane z wyżywieniem») sklasyfikował pod symbolem PKWiU 56.2 «Usługi przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering) i pozostałe usługi gastronomiczne». Natomiast pod symbolem PKWiU 56.21 zostały sklasyfikowane «Usługi przygotowania i dostarczania żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering)». Pod symbolem PKWiU 56.29 mieszczą się «Pozostałe usługi gastronomiczne». Przy czym pod symbolem PKWiU 56.29.1 mieszczą się «Usługi gastronomiczne świadczone w oparciu o zawartą z klientem umowę», a pod symbolem 56.29.2 – «Usługi stołówkowe».

Z powyższego wynika, iż usługi cateringowe i stołówkowe są usługami odrębnymi w stosunku do gastronomicznych, co wynika wprost z cyt. wyżej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Z tego powodu wyłączenie prawa do odliczenia podatku naliczonego odnosi się do usług gastronomicznych innych niż catering i usługi stołówkowe.

W przepisie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, wyłączającym prawo do odliczenia podatku naliczonego, zostały wymienione jedynie usługi gastronomiczne. Tym samym z uwagi na odmienny charakter tych usług, nie można uznać, iż do usług cateringowych i stołówkowych znajdzie zastosowanie ograniczenie w odliczeniu podatku naliczonego wynikające z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy. Warunkiem jednak skorzystania z tego prawa jest, aby nabyte usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. (...)"

W tym miejscu warto podkreślić, że nieodpłatne przekazanie posiłków profilaktycznych nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Przekazania tego nie można bowiem uznać za przekazanie towarów (ani świadczenie usług) na cele osobiste pracowników, o którym mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.