Sprzedaż towarów używanych przez osoby fizyczne na aukcjach internetowych - skutki w VAT

Powszechna w ostatnich latach stała się działalność polegająca na sporadycznej, czy też regularnej sprzedaży używanych towarów poprzez aukcje internetowe. Osoby, które czynności takie wykonują mają wątpliwości, czy są one przejawem działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ustawy o VAT, a co za tym idzie, czy mogą z tego tytułu stać się podatnikami VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia, czy czynności polegające na sprzedaży towarów używanych przez osoby fizyczne na aukcjach internetowych, stanowią przejaw działalności gospodarczej jest to, czy sprzedaż następuje w warunkach wskazujących że działania te podejmowane są z zamiarem ich powtarzania. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że osoby te dokonują sprzedaży przedmiotów należących do ich prywatnego majątku.

Zamiar powtarzalności tych czynności może przesądzać, iż jest to działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Jeżeli więc podatnik dokonuje sprzedaży używanych towarów przez Internet i czynność ta ma miejsce przykładowo kilka razy w miesiącu, to należy uznać, iż jest to działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem.

Przykład

W serwisie aukcyjnym Jan K. wystawił na sprzedaż w kwietniu 2012 r. trzy przedmioty należące do jego majątku osobistego. Niestety, nie doszło do transakcji sprzedaży. W maju i czerwcu 2012 r. sprzedał za pośrednictwem aukcji internetowych łącznie 10 towarów używanych. W lipcu nie dokonał żadnej sprzedaży, natomiast w sierpniu ponownie doszło do 10 transakcji sprzedaży towarów używanych przez Internet. Wykonywane przez Jana K. czynności świadczą o tym, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, niezależnie od tego, że sprzedaż dokonywana jest nieregularnie.

Osoby fizyczne, które zajmują się sprzedażą towarów używanych za pośrednictwem Internetu - na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT - mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT, jeżeli wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Należy dodać, iż osoby te mają możliwość wyboru opodatkowania VAT wykonywanych czynności poprzez rezygnację ze zwolnienia podmiotowego.

Zgodnie z ww. art. 113 ust. 1 ustawy, do wyliczenia kwoty obrotu uprawniającej do zwolnienia przyjmuje się łączną wartość sprzedaży opodatkowanej netto (bez podatku VAT).

Sprzedaż na potrzeby ustawy o VAT definiowana jest w art. 2 pkt 22 i obejmuje następujące czynności: odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju, odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Do limitu obrotów uprawniającego do zwolnienia, nie wlicza się importu towarów i usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Ponadto na podstawie art. 113 ust. 2 ustawy o VAT do ww. limitu nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

W przypadku podatnika, który rozpocznie wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku podatkowego, zwolnienie z VAT przysługuje na mocy art. 113 ust. 9 i 10 ustawy, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1.

Aby wyliczyć wartość kwoty, która powoduje utratę prawa do zwolnienia podmiotowego, w sytuacji gdy podatnik rozpocznie działalność w trakcie roku podatkowego, należy zastosować następujący wzór:

A = B × C/D

gdzie:

A	-	oznacza graniczną kwotę obrotu w proporcji do okresu prowadzonej działalności, której przekroczenie powoduje utratę zwolnienia,
B	-	oznacza limit określony w art. 113 ust. 1, czyli: 150.000 zł,
C	-	oznacza liczbę dni prowadzenia działalności, jaka pozostała do końca roku,
D	-	oznacza liczbę dni w roku podatkowym.

Należy zwrócić uwagę na to, że rok 2012 jest rokiem przestępnym, w związku z czym powstaje wątpliwość jaką liczbę dni należy przyjąć do wyliczenia granicznej kwoty uprawniającej do zwolnienia: 365 czy 366. Problem ten nie został odrębnie uregulowany w przepisach podatkowych, dlatego też, zdaniem redakcji, prawidłowe jest przyjęcie zarówno liczby 365 dni, jak i 366. Tym bardziej, że różnice w wyliczeniu limitu obrotów są niewielkie.

Przykład

Jan K. w lutym 2012 r. rozpoczął działalność handlową. Pierwsza sprzedaż dokonana została w dniu 9 lutego 2012 r. Ponieważ liczba dni prowadzenia działalności, jaka pozostała do końca roku 2012 wyniosła 327, zatem kwotę uprawniającą do zwolnienia obliczono następująco:

150.000 zł × 327/365 ≈ 134.383,56 zł.

Do momentu przekroczenia wyliczonej w ten sposób kwoty obrotów, podatnik korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

Aby móc precyzyjnie określić, w którym momencie podatnik zwolniony z VAT, z uwagi na nieprzekroczenie limitu obrotów traci to prawo, ustawodawca nałożył obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji obrotów.

Podatnik zwolniony z VAT jest obowiązany do ewidencjonowania sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed rozpoczęciem sprzedaży w dniu następnym.

Brak takiej ewidencji lub jej nierzetelność w przypadku braku możliwości ustalenia rzeczywistego obrotu na podstawie dokumentacji są zagrożone opodatkowaniem niezaewidencjonowanych obrotów według stawki podstawowej.

Jeżeli z ewidencji, o której mowa wynika, że obrót z tytułu sprzedaży opodatkowanej, tj. niekorzystającej ze zwolnienia przedmiotowego w kwocie 150.000 zł został przekroczony w danym dniu, to zwolnienie traci moc z dniem przekroczenia, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. Na podatniku ciążyć będzie w takim przypadku obowiązek:

dokonania rejestracji dla podatku od towarów i usług we właściwym urzędzie skarbowym,
prowadzenia bardziej szczegółowych ewidencji dotyczących zarówno obrotu, jak i dokonywanych zakupów,
składania deklaracji dla podatku VAT,
zapłaty podatku należnego, jeśli z deklaracji podatkowej wynikać będzie kwota zobowiązania podatkowego.

Dokonując sprzedaży towarów używanych przez Internet warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną istotną kwestię, a mianowicie na zwolnienie przedmiotowe z VAT towarów używanych, o którym mowa w art. 43 ust. 2 ustawy o VAT.

W myśl tego przepisu, przez towary używane rozumie się ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel. Zatem zwolniona z VAT jest dostawa towarów, które łącznie spełniają następujące warunki:

przy ich nabyciu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT,
okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku.

Osoba fizyczna, która dokonuje sprzedaży towarów używanych powinna więc przeanalizować, czy towary te były przez nią używane przez co najmniej pół roku. Jeżeli tak, to ich dostawa podlega zwolnieniu z podatku VAT, a ponadto obrotów z tego tytułu nie wlicza się do ustalenia limitu (150.000 zł) uprawniającego do zwolnienia podmiotowego z VAT.

Reasumując

Podmiot, który sprzedaje towary za pośrednictwem Internetu może stać się podatnikiem VAT z tego tytułu, jeżeli wykonywane przez niego czynności mają cechy działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ustawy o VAT.
Jeśli dokonywana przez niego sprzedaż zostanie potraktowana jako przejaw działalności gospodarczej podatnik może korzystać ze zwolnienia podmiotowego przysługującego tzw. drobnym przedsiębiorcom na mocy art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.
Sprzedaż towarów używanych korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z VAT.