Rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego z VAT

Działalność gospodarczą rozpocząłem w 2012 r. wybierając zwolnienie z VAT. Od 1 grudnia 2013 r. zrezygnowałem ze zwolnienia i zarejestrowałem się jako czynny podatnik VAT. Czy przysługuje mi prawo do odliczenia VAT nieodliczonego przy zakupie towarów handlowych oraz środków trwałych wykorzystywanych wcześniej do działalności zwolnionej z VAT?

Podatnik, który zrezygnował ze zwolnienia z VAT, może, za zgodą naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zmniejszyć podatek należny o podatek naliczony wynikający z dokumentów celnych oraz kwotę podatku zapłaconego od WNT, a także z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem rezygnacji ze zwolnienia. Wynikało to z art. 113 ust. 5 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r. (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Oznacza to, że podatnik, który zrezygnował z prawa do zwolnienia podmiotowego mógł odliczyć podatek naliczony od zakupów dokonanych przed dniem rezygnacji ze zwolnienia. Jednak aby z tego prawa skorzystać, musiał sporządzić spis z natury zapasów towarów posiadanych w dniu, w którym zrezygnował z prawa do zwolnienia. W tej sytuacji kwotę podatku naliczonego stanowił iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru, z podziałem na poszczególne stawki podatkowe. Sporządzony spis należało przedłożyć w urzędzie skarbowym w terminie 14 dni, licząc od dnia rezygnacji z prawa do zwolnienia. Prawo do odliczenia podatku naliczonego w tym przypadku powstawało nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu, bądź też w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następujących okresów rozliczeniowych.

Warto podkreślić, że w omawianym spisie z natury podatnik powinien wykazać tylko towary handlowe, surowce, materiały. Nie powinno się w nim ujmować środków trwałych czy wyposażenia. W przypadku tych towarów podatnik ma prawo do odliczenia VAT, ale w oparciu o art. 91 ust. 7-7c ustawy o VAT. Jak w nim wskazano, jeżeli podatnik zmienia przeznaczenie posiadanych towarów w miejsce związku z działalnością zwolnioną na związek z działalnością opodatkowaną, ma prawo do korekty podatku naliczonego. Przy czym w odniesieniu do wyposażenia i niskocennych środków trwałych korekta ta jest możliwa, jeśli od końca okresu, w którym zostały oddane do używania, nie minęło 12 miesięcy. Korekty w tym przypadku dokonuje się jednorazowo w miesiącu, w którym zmieniło się to przeznaczenie.

W stosunku do środków trwałych o wartości początkowej wyższej niż 15.000 zł korekta dokonywana może być w proporcji do okresu korekty. Przykładowo, jeśli podatnik dokonał w maju 2012 r. zakupu środka trwałego za kwotę 10.000 zł plus podatek VAT w wysokości 2.300 zł, rezygnując z prawa do zwolnienia w grudniu 2013 r. ma prawo do skorygowania 4/5 nieodliczonej kwoty VAT. Odliczenia będzie dokonywał przez cztery kolejne lata w deklaracjach składanych za pierwszy okres rozliczeniowy poczynając od 2014 r.

Na koniec warto zaznaczyć, że od 1 stycznia 2014 r. przepis art. 113 ust. 5 zmienił swoje brzmienie. Z przepisu tego wykreślono bowiem rozwiązanie uzależniające prawo podatnika do odliczenia VAT od zakupów dokonanych przed utratą zwolnienia od zgody naczelnika urzędu skarbowego i od warunku sporządzenia i przedłożenia w urzędzie spisu z natury zapasów towarów. Przy czym, jak zaznaczyło Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o VAT, zmiana ta nie oznacza, że podatnik nie będzie miał obowiązku wskazania związku odliczonego podatku naliczonego ze sprzedażą opodatkowaną, gdyż taki wymóg wynika z ogólnej reguły zawartej w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.