Powrót do zwolnienia z VAT z uwagi na wysokość sprzedaży

Kiedy i na jakich warunkach podatnik VAT czynny może zrezygnować z opodatkowania działalności podatkiem VAT i ponownie wybrać zwolnienie ze względu na uzyskaną wysokość sprzedaży?

Wiele podmiotów, które rozpoczynając działalność gospodarczą (lub później) zrezygnowały dobrowolnie ze zwolnienia z podatku VAT albo utraciły w poprzednich latach prawo do tego zwolnienia z uwagi na przekroczenie limitu wartości sprzedaży, ma możliwość powrotu do tego zwolnienia w późniejszym okresie.

Warunki zwolnienia z podatku VAT uzależnionego od wysokości sprzedaży reguluje art. 113 ustawy o VAT. W myśl ust. 1 tego przepisu, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Wskazanego powyżej zwolnienia nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw towarów i świadczących usługi wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Wyłączenie ze zwolnienia dotyczy m.in. podmiotów dokonujących dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy (wyroby z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali), towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych będących środkami trwałymi podatnika niestanowiącymi nowych środków transportu). Wyłączenie dotyczy również podmiotów świadczących usługi prawnicze, w zakresie doradztwa (z pewnymi wyjątkami), jubilerskie oraz podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Dodatkowy warunek w zakresie powrotu do zwolnienia wynika z art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Stosownie do tego przepisu podatnik, który utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, może ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1, jednak nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia.

Podatnik podatku VAT może zatem rozważyć możliwość rezygnacji z opodatkowania podatkiem VAT i powrotu do zwolnienia, jeśli spełnia równocześnie poniższe warunki:

1) nie wykonuje czynności wyłączonych ze zwolnienia (art. 113 ust. 13),

2) w poprzednim roku podatkowym wartość netto jego sprzedaży pomniejszona o sprzedaż wymienioną w art. 113 ust. 2 nie przekroczyła kwoty 150.000 zł,

3) do chwili rezygnacji z VAT minie co najmniej rok od końca roku, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia z VAT ze względu na obroty lub zrezygnował z tego prawa.

W przypadku podjęcia decyzji o powrocie do zwolnienia należy pamiętać o obowiązku powiadomienia o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego. Zgłoszenia tego należy dokonać w terminie 7 dni licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana, poprzez złożenie aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Stosownie do art. 96 ust. 10, podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, u których następnie sprzedaż została zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1, pozostają w rejestrze jako podatnicy VAT zwolnieni.

Ponadto należy pamiętać o bieżącym kontrolowaniu wysokości sprzedaży, aby nie przekroczyła ona obrotów uprawniających do zwolnienia.

Jeśli chodzi o początek powrotu do zwolnienia, to "najbezpieczniejszą" datą jest dzień 1 stycznia nowego roku podatkowego. Zdaniem organów podatkowych, powrót do zwolnienia ze względu na obroty możliwy jest bowiem tylko z początkiem nowego roku podatkowego, tj. od dnia 1 stycznia danego roku. Stanowisko takie prezentowane jest np. w interpretacjach indywidualnych wydanych przez:

1) Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 26 czerwca 2013 r., nr IPTPP4/443-249/13-2/BM,

2) Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 maja 2013 r., nr ITPP1/443-227/13/IK.

W powyższych interpretacjach organy podatkowe nie zgodziły się ze zdaniem podatników o możliwości powrotu do zwolnienia z VAT z początkiem innego miesiąca. W ww. interpretacjach stwierdzono m.in.:

"(...) zwolnienie podmiotowe jest określane na cały rok. Oznacza to, że powrót do zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług możliwy jest wyłącznie od początku danego roku podatkowego, tj. od dnia 1 stycznia. (...)"

Sądy administracyjne przychylają się natomiast do stanowiska podatników i nie widzą przeszkód w rezygnacji z opodatkowania VAT z początkiem innego miesiąca niż styczeń. Dla przykładu wyrokiem z 17 października 2012 r. (sygn. akt I SA/Łd 1039/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną, w uzasadnieniu stwierdzając m.in.:

"(...) Sąd podzielił argumenty Spółki, iż organ podatkowy błędnie wywodzi, że podatnik może powtórnie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego wyłącznie od początku danego roku. Skarżąca Spółka zasadnie podniosła, że wskazany przepis wyznacza najwcześniejszą datę, od której podatnik może skorzystać ze zwolnienia. Ów najwcześniejszy moment zawsze przypadnie na początek roku. (…) Skoro przepis art. 113 ust. 11 ustawy o VAT stanowi tylko o najwcześniejszym momencie, z nadejściem którego podatnik może powtórnie skorzystać ze zwolnienia i nie zakreśla żadnego maksymalnego terminu, to podatnik może skorzystać ze zwolnienia w najwcześniejszym przewidzianym w nim momencie ("…może, nie wcześniej niż po upływie roku…") lub później, np. od 1 marca 2012 r. (...)"

Wyrok ten został wprawdzie zaskarżony, ale NSA oddalił skargę kasacyjną złożoną przez organ podatkowy (patrz - wyrok z 23 stycznia 2014 r., sygn. akt I FSK 280/13). Oznacza to, że NSA także uznał, że możliwy jest powrót do zwolnienia z VAT także w trakcie roku (na dzień oddania tego Biuletynu Informacyjnego do druku nie opublikowano jeszcze uzasadnienia do tego wyroku).

W uzasadnieniu innego wyroku uchylającego zaskarżoną interpretację indywidualną - wyroku z 19 czerwca 2013 r. (sygn. akt I SA/Kr 548/13 - orzeczenie nieprawomocne) wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, czytamy m.in.:

"(...) Ustawowe określenie "może, nie wcześniej niż po upływie roku, ponownie skorzystać ze zwolnienia" wskazuje po pierwsze, że w ramach sytuacji wyznaczonej przez nieprzekroczenie wyznaczonego limitu sprzedaży (w roku poprzednim i bieżącym), możliwość ponownego skorzystania ze zwolnienia pozostawiona została decyzji podatnika, a po drugie - skorzystanie ze zwolnienia może mieć miejsce od początku dowolnego miesiąca, następującego po wyznaczonym w ust. 11 art. 113 okresie karencji. (...)"

Na zakończenie zwracamy jeszcze uwagę Czytelnikom, że ewentualny powrót do zwolnienia może pociągać za sobą konieczność skorygowania podatku naliczonego uprzednio odliczonego, ponieważ będące na stanie środki trwałe, wyposażenie, towary handlowe przestaną służyć sprzedaży opodatkowanej. Szczegółowe uregulowania w zakresie korekty związanej ze zmianą prawa do obniżenia podatku zawiera art. 91 ustawy o VAT.