Czy biuro rachunkowe może być zwolnione z VAT?

Ze zwolnienia z VAT ze względu na obroty nie mogą korzystać podatnicy świadczący usługi w zakresie doradztwa. Przepisy o VAT nie definiują pojęcia "usługi w zakresie doradztwa". Stąd pojawiają się wątpliwości, czy biura rachunkowe świadczące usługi księgowe mogą korzystać z tego zwolnienia.

Zasady korzystania ze zwolnienia z VAT

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Wynika to z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Ze zwolnienia tego mogą korzystać także podatnicy rozpoczynający w trakcie roku wykonywanie czynności opodatkowanych, ale limit zwolnienia należy przeliczyć w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

Przy czym z omawianego zwolnienia ustawodawca wyłączył podmioty dokonujące sprzedaży wyrobów i usług wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Zwolnienie to nie może być stosowane m.in. przez podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego (art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT). Przepis ten budzi sporo wątpliwości u podatników prowadzących biura rachunkowe, co do możliwości korzystania ze zwolnienia z VAT.

Z uwagi na to, że przepisy o VAT nie definiują pojęcia "usługi w zakresie doradztwa", powstawały wątpliwości, czy podatnicy prowadzący biura rachunkowe mogą korzystać z omawianego zwolnienia. Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach często przywoływały definicję słownikową. W internetowym Słowniku Języka Polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl) "doradca" - to ten, kto udziela porad. Natomiast doradzać oznacza udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie. Przykładowo tak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 7 sierpnia 2014 r., nr IPTPP1/443-407/14-4/MH.

Zmiana przepisów o doradztwie podatkowym

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych, w których przyznawały prawo do korzystania ze zwolnienia z VAT biurom rachunkowym na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy o VAT, przywoływały także regulacje zawarte w ustawie o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2011 r. nr 41, poz. 213 ze zm.) i w ustawie o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Na tej podstawie uznawały, że biura rachunkowe, które świadczą dla klientów usługi księgowe (łącznie ze sporządzaniem oraz podpisywaniem deklaracji, w ramach kompleksowej usługi), ale nie udzielają klientom fachowych porad, opinii, zaleceń i wyjaśnień podatkowych, mogą korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.

Należy jednak podkreślić, że z dniem 10 sierpnia 2014 r. na skutek wejścia w życie przepisów ustawy deregulacyjnej (ustawa o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych - Dz. U. z 2014 r. poz. 768) zmieniono przepisy ustawy o rachunkowości oraz ustawy o doradztwie podatkowym. W ustawie o rachunkowości uchylono większość przepisów dotyczących usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, a w ustawie o doradztwie podatkowym zmieniono m.in. zakres czynności zaliczanych do czynności doradztwa podatkowego. Obecnie, jak wynika z art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym, czynności doradztwa podatkowego obejmują:

1) udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,

2) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,

3) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie,

4) reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1).

Czynności wymienione w pkt 2) i 3) mogą wykonywać wszystkie podmioty (np. biura rachunkowe, a także inne podmioty, które nie mają szczególnych uprawnień), a czynności wymienione w pkt 1) i 4) - mogą wykonywać jedynie podmioty uprawnione na mocy tej ustawy (doradcy podatkowi, adwokaci itp.).

Natomiast podatnicy uprawnieni do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych mogą także dodatkowo wykonywać, na podstawie art. 76a ust. 2 ustawy o rachunkowości, niektóre czynności doradztwa podatkowego, tj.:

1) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,

2) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie.

Tak więc po zmianie przepisów można uznać, że biuro rachunkowe prowadzące rozliczenia podatkowe kontrahentów wykonuje "czynności doradztwa podatkowego". Zatem czy to oznacza, że nie może korzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotów?

Powołując się, tak jak to czyniły również organy podatkowe, na definicję słownikową pojęcia "doradztwo" można by uznać, że jeżeli biuro rachunkowe nie udziela fachowych porad, opinii itp., a jedynie prowadzi księgi podatkowe, sporządza deklaracje itp., może korzystać z omawianego zwolnienia. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 30 września 2014 r., nr ITPP2/443-864/14/AW, ale interpretacja ta wydana została w oparciu o przepisy obowiązujące wcześniej.

Natomiast przywołując nowe brzmienia ustawy o doradztwie podatkowym, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 12 listopada 2014 r., nr IPTPP1/443-661/14-5/AK, uznał, że podatnik może korzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług sporządzania zeznań, o ile nie będzie świadczył usługi w zakresie doradztwa. Zdaniem organu podatkowego samego faktu sporządzania i składania takich zeznań nie można uznać za czynność doradztwa podatkowego, o ile ta czynność nie będzie realizowana w ramach odrębnego zlecenia, lecz stanowić będzie element kompleksowej obsługi klienta w zakresie świadczonych przez biuro rachunkowe usług rachunkowo-księgowych.

Treść ustaw o: VAT, rachunkowości i doradztwie podatkowym dostępna jest w serwisie www.przepisy.gofin.pl.

Stanowisko Ministerstwa Finansów

O potwierdzenie, czy biura rachunkowe mogą nadal korzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na stosunkowo niewielkie obroty, nasze Wydawnictwo zwróciło się do Ministerstwa Finansów. Jak wyjaśnił resort w odpowiedzi z dnia 13 stycznia 2015 r., zakres czynności doradztwa podatkowego określa art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym. Dodatkowo wskazał, że przy ocenie tych czynności należy mieć na uwadze również zmianę dokonaną ustawą deregulacyjną.

Zdaniem Ministerstwa, w związku z tym w przypadku świadczenia usług wskazanych w art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym będzie miał zastosowanie art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b) ustawy o VAT (podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)