A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 25 (744) z dnia 1.09.2011

Ustalenie miejsca świadczenia usługi transportowej w zależności od statusu nabywcy

Sposób rozliczania VAT od usług świadczonych dla kontrahentów zagranicznych, jak i usług nabywanych od tych podmiotów, zależy przede wszystkim od prawidłowego określenia miejsca świadczenia usługi, ustalonego zgodnie z przepisami o VAT.

WAŻNE: Miejsce świadczenia usługi to pojęcie fikcyjne, którego nie należy utożsamiać z miejscem faktycznego wykonywania usługi. Jest to jedynie miejsce (kraj), w którym usługę należy opodatkować.

Dla potrzeb określania miejsca świadczenia (opodatkowania) usługi niezwykle ważne jest ustalenie statusu nabywcy - tj. czy jest on podatnikiem, czy niepodatnikiem. Definicję podatnika - na potrzeby omawianego zagadnienia - zawiera art. 28a ustawy o VAT. W uproszczeniu mówiąc - podatnikiem jest każdy przedsiębiorca, a niepodatnikiem - osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Usługa świadczona dla podatnika

Jeżeli usługa transportowa wykonywana jest dla podatnika, miejsce jej świadczenia (opodatkowania) znajduje się - co do zasady - w kraju, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Przykład

Polski podatnik wykonał dla podatnika z Niemiec usługę transportu towaru ze Słubic do Warszawy. Pomimo że transport w całości przebiegał na terytorium kraju, miejscem opodatkowania usługi są Niemcy (tj. kraj, gdzie nabywca usługi ma siedzibę). Usługa nie podlega zatem opodatkowaniu w Polsce. Usługodawca powinien wystawić fakturę bez VAT.

W przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Wówczas nabywca usługi powinien posłużyć się NIP nadanym mu w kraju, w którym znajduje się stałe miejsce prowadzenia działalności.

Przykład

Podatnik z Polski posiada fabrykę w Niemczech. Na potrzeby tej fabryki zakupił od polskiej firmy transportowej usługę przewozu towaru z Niemiec do Czech. Nabywca podał usługodawcy swój NIP DE, co oznaczało zakup usługi dla potrzeb niemieckiej fabryki.

Usługę tę należy opodatkować w Niemczech. Usługodawca z Polski powinien zatem wystawić fakturę bez VAT (usługa nie podlega opodatkowaniu w Polsce).

Przy braku siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej miejscem opodatkowania usługi jest miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu nabywcy (art. 28b ust. 3 ustawy o VAT).

Od powyższej zasady ustalania miejsca świadczenia usługi transportowej, gdy usługa wykonywana jest dla podatnika, są tylko dwa wyjątki, tj. gdy transport wykonywany jest:

1) dla podatnika polskiego oraz przebiega w całości poza terytorium Unii Europejskiej - miejscem świadczenia usługi jest wówczas terytorium poza Unią (art. 28f ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT),

2) dla podatnika z kraju trzeciego oraz przebiega w całości na terytorium Polski - miejscem świadczenia usługi jest Polska (art. 28f ust. 1a pkt 2 ww. ustawy).

Przykład

Polski podatnik wykonał usługę przewozu towaru dla innego polskiego podatnika. Transport przebiegał w całości na Ukrainie. Pomimo że nabywcą usługi był polski podatnik, miejscem opodatkowania usługi jest Ukraina. Wystawiając fakturę za usługę podatnik nie powinien wykazywać kwoty VAT.

Usługa świadczona dla niepodatnika

Usługę transportu towarów dla nabywcy niebędącego podatnikiem należy opodatkować w kraju, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Podatek należy zatem płacić w każdym kraju, przez który transport faktycznie przebiega, według zasad obowiązujących w tych krajach.

Jeżeli jednak rozpoczęcie i zakończenie transportu znajduje się na terytorium różnych krajów UE, miejscem świadczenia jest kraj, w którym transport się rozpoczyna.

Uwaga! Miejscem rozpoczęcia transportu jest miejsce, gdzie transport faktycznie się rozpoczął, niezależnie od pokonanych odległości do miejsca, gdzie znajdują się towary (analogicznie należy ustalić również miejsce zakończenia transportu). Zobrazowano to na przykładzie.

Przykład

Osoba prywatna zleciła polskiej firmie przywóz swoich rzeczy z Anglii do Polski. Pomimo że samochód wyjechał z Polski, to przyjmuje się, że miejscem rozpoczęcia transportu jest Anglia (tam znajdowały się bowiem towary, które należało przewieźć do kraju), a miejscem zakończenia - Polska. Ponieważ transport rozpoczął i zakończył się w różnych krajach Unii, miejscem opodatkowania jest kraj rozpoczęcia transportu (tu: Anglia).

Usługodawca nie powinien zatem rozliczać VAT w kraju. Może być jedynie zobowiązany do rozliczenia podatku od wartości dodanej w Anglii, lecz w tym zakresie obowiązuje już ustawodawstwo tego kraju.