Miejsce opodatkowania usług świadczonych w salonikach lotniskowych

Bardzo często podczas podróży służbowych korzystamy z płatnych usług oferowanych w salonikach lotniskowych. Uiszczając opłatę otrzymujemy dostęp do poczekalni, przekąsek, napojów, internetu, telewizji, gazet i czasopism. Czy opłata za korzystanie z takich usług na lotnisku, którą uiszczamy na rzecz zagranicznej firmy stanowi import usług?

Zakup usług od kontrahentów zagranicznych, których miejsce świadczenia ustalone na podstawie odrębnych przepisów znajduje się w Polsce, zasadniczo zobowiązuje nabywców do rozliczenia VAT.

Jak stanowi bowiem art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, import usług to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Przepis ten stanowi, że podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b) usługobiorcą jest:

w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,
w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Powyższe przepisy mają zastosowanie również w sytuacji, gdy zagraniczny usługodawca posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie uczestniczy on w danej transakcji (art. 17 ust. 1a ustawy).

W sporym uproszczeniu - jeśli zagraniczny kontrahent, który nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności wykona usługę na rzecz polskiego podatnika i usługa ta będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce, to zobowiązanym do jej rozliczenia będzie polski nabywca.

Rozstrzygając więc problem przedstawiony w pytaniu, należy przede wszystkim ustalić gdzie znajduje się miejsce świadczenia opisanej przez Czytelnika usługi.

Ogólna zasada opodatkowania usług wyrażona w art. 28b ustawy wskazuje, że miejsce świadczenia usług znajduje się w państwie gdzie usługobiorca ma swoją siedzibę. Oczywiście w ustawie o VAT znajdziemy również wyjątki od tej zasady, jednak nie znajdą one zastosowania w rozpatrywanym przez nas przypadku.

Oferowanie podróżnym płatnej poczekalni na lotnisku, w której można korzystać z przekąsek, napojów, dostępu do wi-fi, telewizji, gazet i czasopism a także noclegów, zabiegów spa, kina i siłowni - jeśli nabywcami tych usług będą podatnicy - podlega więc opodatkowaniu zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ustawy, w miejscu gdzie usługobiorca ma swoją siedzibę.

Jeśli nabywcą jest polski przedsiębiorca a usługodawcą jest zagraniczna firma, która nie ma w naszym kraju siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności, to po stronie polskiego usługobiorcy powstanie import usług.

Taki sposób rozliczenia opisanych przez Czytelnika usług znajduje swoje uzasadnienie także w opinii organów podatkowych, w tym Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 27 lutego 2017 r., nr 2461-IBPP3.4512.28.2017.1.AP.

W stanie faktycznym, który był przedmiotem wydanej interpretacji, podatnik dokonywał sprzedaży usług związanych z obsługą pasażerów, zwaną usługą Business Lounge. W zakres świadczonej usługi wchodziły: rejestracja osób podróżujących w recepcji Business Lounge przez personel salonu, możliwość skorzystania z oferowanych przekąsek, napojów i drinków, bezprzewodowego internetu, dostęp do prasy polskiej i zagranicznej, telewizji satelitarnej i informacji audiowizualnej o planie lotów. Dyrektor IS uznał, że miejsce opodatkowania tego typu usług ustala się w oparciu o art. 28b ustawy. W uzasadnieniu wydanej przez niego interpretacji możemy przeczytać, że:

"(...) Biorąc pod uwagę przedstawione stany faktyczne w kontekście powyższego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z usługą złożoną (kompleksową), składającą się z różnych czynności, tj. z usługą obsługi pasażerów Business Lounge.

Należy wskazać, że istotą świadczonej przez Wnioskodawcę usługi jest zapewnienie obsługi pasażerów. Nieruchomości wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonania tej usługi nie są elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonej usługi, ponieważ nieruchomości te służą wyłącznie do pełnego zrealizowania zleconej czynności kompleksowej - mają one charakter pomocniczy. Usługa ta nie jest również świadczona w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczona i nie ma na celu zmiany prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości - usługa ta jest bowiem świadczona przy jej wykorzystaniu. Ponadto - jak wskazał Wnioskodawca - świadczeniobiorcy nie mają przyznanego wyłącznego prawa do użytkowania tej części portu lotniczego (salonu). (...)

W konsekwencji należy wskazać, że w odniesieniu do świadczonej przez Wnioskodawcę usługi nie ma zastosowania art. 28e ustawy.

Należy także stwierdzić, że pozostałe wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy zastrzeżenia, tj. art. 28b ust. 3 i 4, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n, a także wskazane w art. 28c ust. 1 ustawy zastrzeżenia, tj. art. 28c ust. 2 i 3, art. 28d, art. 28f ust. 1, 2 i 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h-28n również nie mają zastosowania dla świadczenia przez Wnioskodawcę usługi. (...)"

Reasumując

Miejscem opodatkowania usług oferowanych na lotnisku w salonikach lotniskowych, jest państwo w którym znajduje się siedziba Czytelnika, czyli Polska. Jeśli usługi te świadczone są przez zagranicznego przedsiębiorcę, który nie ma w naszym kraju siedziby ani oddziału, to zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT z tytułu wykonania tych usług, będzie polski usługobiorca.