Sposób opodatkowania importu towarów

Definicja importu towarów

Przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego (spoza terytorium Wspólnoty) na terytorium kraju jest importem towarów zdefiniowanym w art. 2 pkt 7 ustawy o VAT.

Pojęcie importu towarów nie obejmuje zatem wwozu towarów z terytorium krajów Unii Europejskiej na terytorium Polski, które to zdarzenie w zależności od okoliczności kwalifikowane jest bądź jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, bądź też jako nabycie na zasadach obowiązujących dla obrotu krajowego.

VAT w zgłoszeniu celnym

Importerzy są obowiązani do obliczenia i wykazania w zgłoszeniu celnym kwoty podatku z uwzględnieniem obowiązujących stawek z zastrzeżeniem art. 33b ustawy (dotyczy on podatników stosujących pojedyncze pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej, o czym mowa w dalszej części opracowania). Jeżeli organ celny stwierdzi, że w zgłoszeniu celnym kwota podatku została wykazana nieprawidłowo, zobowiązany jest do wydania decyzji określającej podatek w prawidłowej wysokości. W przypadku gdy błędnie podana zostaje zarówno wartość celna, jak i kwota podatku - prawidłowa kwota podatku może zostać określona w decyzji dotyczącej należności celnych.

Zmiana kwoty podatku może nastąpić również na skutek inicjatywy podatnika, który już po przyjęciu zgłoszenia celnego może wystąpić do naczelnika urzędu celnego o wydanie decyzji określającej podatek w prawidłowej wysokości.

Zapłata VAT z tytułu importu

Podatek z tytułu importu wpłacany jest przez podatnika w terminie 10 dni, licząc od dnia powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych (art. 33 ust. 4 ustawy), z zastrzeżeniem art. 33a-33c (procedura uproszczona, pojedyncze pozwolenie lub import towarów doręczanych w formie przesyłek przez operatora publicznego). W pozostałych przypadkach (z wyłączeniem należności podatkowych ustalonych w drodze decyzji) podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku w terminie i na warunkach określonych dla uiszczenia cła.

Dodatkowo minister właściwy do spraw finansów publicznych otrzymał na podstawie art. 33 ust. 8 delegację ustawową do wyznaczenia w drodze rozporządzenia innego terminu zapłaty podatku, niż określony w art. 33 ust. 4 i 5.

Obowiązek podatkowy

Zgodnie z art. 19 ust. 7-9 ustawy o VAT, w imporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje:

z chwilą powstania długu celnego, bądź
z chwilą objęcia towarów procedurą celną: uszlachetniania czynnego w systemie ceł zwrotnych, odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, przetwarzania pod kontrolą celną, bądź też
w sytuacji gdy import towarów objęty jest procedurą: składu celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, tranzytu - a od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze i nie powstaje jednocześnie dług celny - z chwilą wymagalności tych opłat.

Obowiązek podatkowy w imporcie powstaje z chwilą zrealizowania importu, tj. przywozu towarów na terytorium kraju. Wpłata zaliczki na poczet nabycia towarów z kraju trzeciego nie powoduje więc powstania obowiązku podatkowego z tytułu importu towarów. Dopiero w momencie, gdy nastąpi faktyczne sprowadzenie tych towarów na obszar celny Wspólnoty, dopuszczenie ich do obrotu i powstanie długu celnego, możemy mówić o zrealizowaniu importu i obowiązku zapłaty podatku VAT z tego tytułu. Do tego momentu na podatniku nie ciążą żadne obowiązki w zakresie rozliczenia VAT w związku z importem.

Podstawa opodatkowania importu towarów

Podstawa opodatkowania w imporcie towarów określona została w art. 29 ust. 13-16 ustawy o VAT. Jest nią co do zasady wartość celna powiększona o należne cło. Jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane na podstawie odrębnych przepisów podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy.

Podstawa opodatkowania, o której mowa obejmuje, o ile elementy takie nie zostały do niej włączone: prowizję, opakowania, transport i koszty ubezpieczenia, które zostały już poniesione albo będą poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju. Przez pierwsze miejsce przeznaczenia rozumie się miejsce wymienione w dokumencie przewozowym lub innym dokumencie, na podstawie którego towary są importowane. Elementy, o których mowa, wlicza się do podstawy opodatkowania, również gdy powstają one w związku z transportem do innego miejsca przeznaczenia na terytorium Wspólnoty, jeżeli miejsce to jest znane w momencie dokonania importu.

Do podstawy opodatkowania w imporcie dolicza się również określone w odrębnych przepisach opłaty oraz inne należności, jeżeli organy celne mają obowiązek pobierać te należności z tytułu importu towarów.

Procedury uproszczone

Generalnie import towarów rozliczany jest w zgłoszeniu celnym i wpłacany na konto urzędu celnego. Jednak podatnicy stosujący uproszczone procedury celne do sprowadzanych towarów, mają możliwość rozliczania podatku należnego poprzez deklarację podatkową, podobnie jak przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów.

Regulacje w tym zakresie zostały zawarte w art. 33a ustawy i dotyczą procedury uproszczonej, o której mowa w art. 76 ust. 1 lit. b) lub c) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 302/1 ze zm.), w której okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy. Uproszczone procedury, o których mowa w art. 33a ustawy to: uproszczone zgłoszenie celne i wpis do rejestru.

Stosując jedną z form procedury uproszczonej podatnik może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów.

Aby móc skorzystać z takiej możliwości podatnicy muszą spełnić warunki szczegółowo wymienione w art. 33a ust. 2-6 ustawy takie jak: przedstawienie w urzędzie celnym zaświadczeń lub oświadczeń o braku zaległości w podatkach i składkach na ubezpieczenie społeczne, potwierdzenie zarejestrowania jako czynnego podatnika VAT.

Od 1 kwietnia 2011 r. podatnicy stosujący procedurę uproszczoną mogą rozliczać VAT od importu za pośrednictwem deklaracji podatkowej bez poprzednio obowiązującego składania zabezpieczenia zobowiązania podatkowego.

W celu zabezpieczenia interesów budżetu państwa, wprowadzony został natomiast obowiązek przedstawienia organowi celnemu dokumentów potwierdzających rozliczenie kwoty podatku należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów (nowe brzmienie art. 33a ust. 6). Jeżeli podatnik w ww. terminie nie przedstawi wymaganych dokumentów traci prawo do rozliczania podatku z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej, w odniesieniu do tej kwoty podatku, którą miał rozliczyć w tej deklaracji oraz jest zobowiązany do uiszczenia kwoty podatku wraz z odsetkami (art. 33a ust. 7).

Dla podatników stosujących pojedyncze pozwolenie, o którym mowa w art. 1 pkt 13 tiret pierwsze i drugie rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 253/1 ze zm.), przewidziano szczególny tryb rozliczania podatku VAT w art. 33b ustawy o VAT.

Pojedyncze pozwolenie oznacza pozwolenie angażujące administracje celne w więcej niż jednym państwie członkowskim, w odniesieniu do jednej z następujących procedur:

procedury zgłoszenia uproszczonego, zgodnie z art. 76 ust. 1 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, lub
procedury w miejscu, zgodnie z art. 76 ust. 1 ww. Kodeksu (wpisanie towarów do rejestrów prowadzonych przez osobę posiadającą pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej), lub
procedury celnej mającej skutki gospodarcze, zgodnie z art. 84 ust. 1 lit. b) Kodeksu, lub
końcowego przeznaczenia, zgodnie z art. 21 ust. 1 Kodeksu.

Podatnik stosujący pojedyncze pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej jest obowiązany do obliczenia i wykazania kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji dla importu towarów, zwanej dalej "deklaracją importową" (art. 33b ust. 1 ustawy).

Deklaracja importowa składana jest naczelnikowi urzędu celnego w terminie do 16. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów, jednak nie później niż przed złożeniem deklaracji podatkowej (art. 33b ust. 2 ustawy). Podatnik ma możliwość złożenia zbiorczej deklaracji importowej za okres miesięczny, jeśli towary powinny być przedstawiane lub udostępniane do kontroli tylko w jednym urzędzie celnym.

W tym samym terminie podatnik ma obowiązek wpłacenia należnego podatku wykazanego w deklaracji importowej, przy czym przepisy art. 33a stosuje się odpowiednio (art. 33b ust. 3 ustawy).