Poradnik VAT nr 20 (452) z dnia 20.10.2017

Opodatkowanie usług wykonanych przez zagraniczną agencję celną

Dostaliśmy fakturę z chorwackiej agencji celnej za obsługę celną. Czy mamy obowiązek rozliczenia importu usług?

Generalnie zakup usług od kontrahentów zagranicznych, których miejsce świadczenia ustalone na podstawie odrębnych przepisów znajduje się w Polsce, zobowiązuje nabywcę do rozliczenia VAT.

Jak stanowi bowiem art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, import usług to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Przepis ten stanowi, że podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b) usługobiorcą jest:

• w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
   
• w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Powyższe przepisy mają zastosowanie również w sytuacji, gdy zagraniczny usługodawca posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie uczestniczy ono w danej transakcji (art. 17 ust. 1a ustawy).

Z uwagi na to, że w sytuacji, o której mowa w pytaniu, bezpośrednim nabywcą usług agencji celnej jest polski podatnik, miejscem ich opodatkowania będzie terytorium kraju.

Zastosowanie znajdzie tu zasada ogólna dla miejsca świadczenia usług, która wskazuje, iż miejsce świadczenia jest wyznaczane przez siedzibę usługobiorcy, lub też - jeśli usługa ta wykonywana jest dla stałego miejsca prowadzenia działalności - przez to stałe miejsce prowadzenia działalności (art. 28b ustawy o VAT).

Polski usługobiorca w opisanej w pytaniu sytuacji ma obowiązek opodatkowania importu usług według stawek obowiązujących w kraju dla tych usług.

Z kolei art. 83 ust. 1 pkt 21 lit. b) ustawy zezwala na obniżenie stawki VAT w stosunku do usług związanych bezpośrednio z eksportem towarów świadczonych na podstawie umowy maklerskiej, agencyjnej, zlecenia i pośrednictwa, dotyczących towarów eksportowanych. Oznacza to, że usługi agentów i agencji celnych, które są związane z załatwianiem formalności dotyczących wywozu towarów, również mogą korzystać z opodatkowania stawką VAT 0%.

Należy jednocześnie zwrócić uwagę na art. 83 ust. 2 ww. ustawy, w którym ustawodawca zastrzega, że opodatkowaniu preferencyjną stawką VAT podlegają czynności wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 7-18 i 20-22, pod warunkiem, że podatnik prowadzi dokumentację, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie.

Ustawodawca nie sprecyzował niestety jaka to miałaby być dokumentacja. Podatnicy powinni więc dołożyć szczególnej staranności aby zgromadzone dowody nie budziły żadnych wątpliwości w przypadku kontroli. Z uwagi na to, że w ustawie nie wymieniono o jakie dowody chodzi, należy zgromadzić wszelką możliwą dokumentację, która potwierdza, że faktycznie usługi świadczone przez agencję celną oraz ubezpieczenie, związane są z transportem towarów eksportowanych poza terytorium UE.

Gdyby usługa wykonana przez agencję celną dotyczyła importu towarów, to zastosowanie znalazłaby stawka podstawowa czyli 23%.